Το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών: η έκθεση ως προπαγάνδα

Σε συνέχεια του προηγούμενου κειμένου μου για το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών θα αναφερτώ και στο θέμα της έκθεσης ή της παραγωγής επικοινωνιακού λόγου. Το θέμα φέτος ήταν το εξής:
«Έχεις επιλεγεί να εκπροσωπήσεις την Παγκύπρια Συνομοσπονδία Μαθητών σε ειδική συνεδρία της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής. Γενικό θέμα της συνεδρίας είναι το «Δημοκρατικό και Ανθρώπινο Σχολείο». Αφού παρουσιάσεις τις σκέψεις σου για έναΔημοκρατικό και Ανθρώπινο Σχολείο, να καταθέσεις τις απόψεις σου για την αξία του διαλόγου, της αμφισβήτησης και της διαφωνίας στο χώρο της εκπαίδευσης.»
Το επικοινωνιακό υπόβαθρο
Το επικοινωνιακό υπόβαθρο, με βάση την πιο πάνω διατύπωση, είναι εκτός πραγματικότητας ή εκτός τόπου και χρόνου.
Απευθύνεται στους μαθητές και αναφέρει ο συντάκτης: «έχεις επιλεγεί» -από ποιον- να εκπροσωπήσεις την Παγκύπρια Συνομοσπονδία Μαθητών – τι είναι αυτό – σε «ειδική συνεδρία της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής» - τι σημαίνει ειδική συνεδρία μιας επιτροπής της βουλής και όχι της βουλής.
Είναι φανερή η πολιτική και ιδεολογική διάσταση του επικοινωνιακού υπόβαθρου της έκθεσης. Γιατί στις επιτροπές της βουλής καλούνται εκπρόσωποι των οργανώσεων της λεγόμενης «κοινωνίας των πολιτών» και διαβουλεύονται με τους βουλευτές με σκοπό τον έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας ή τη σύνταξη νομων. Το επικοινωνιακό υπόβαθρο ανταποκρίνεται σε αυτή τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος και είναι φανερό ότι ο στόχος ήταν να εμφυτεύσουν τη συνείδηση των μαθητών αυτή τη λειτουργία. Μόνο που δημιούργησαν ένα επικοινωνιακό υπόβαθρο που καμία σχέση έχει με την πραγματικότητα με αναφορές του τύπου «έχεις επιλεγεί» και «ειδική συνεδρία».
Γι αυτό και υποστηρίζω ότι το επικοινωνιακό υπόβαθρο ήταν εκτός τόπου και χρόνου.
Η μορφή του επικοινωνιακού λόγου
Οι μαθητές διδάσκονται στο σχολείο την επιστολή, την ομιλία, το άρθρο και το δοκίμιο. Το συγκεκριμένο επικοινωνιακό υπόβαθρο δε σχετίζεται με κανένα από τα τέσσερα είδη του γραπτού λόγου που διδάσκονται οι μαθητές, δηλαδή δεν είναι ούτε ομιλία ούτε εισήγηση ούτε άρθρο ούτε δοκίμιο. Προσομοιάζει με την ομιλία/εισήγηση αλλά δεν είναι της μορφής που διδάσκονται στο σχολείο. Γιατί στις επιτροπές της βουλής δεν εκφωνούνται ομιλίες, όπως στις διάφορες εκδηλώσεις, αλλά κατατίθενται απόψεις από διάφορους φορείς κατά τη συζήτηση ενός θέματος.
Η αστοχία στον καθορισμό του επικοινωνιακού υπόβαθρου είχε ως αποτέλεσμα να διερωτούνται οι μαθητές τις είδος γραπτού λόγου θα χρησιμοποιήσουν και απάντηση δεν έπαιρναν. Ακόμα και οι οδηγίες διόρθωσης του ΥΠΠ δεν καθορίζει το είδος του γραπτού λόγου.
Το περιεχόμενο
Το περιεχόμενο της έκθεσης ήταν καθαρά προπαγανδιστικό, δηλαδή στόχο είχε να εμφυτεύσει στο μυαλό των μαθητών το κύριο σύνθημα της μεταρρύθμισης τους, «το δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο».
Πέρα από το γεγονός ότι η επιτροπής παιδείας της βουλής δε συζητά σε αυτή τη βάση, η κατάθεση των σκέψεων των μαθητών για το «δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο» ουσιαστικά αποδεικνύει τον προπαγανδιστικό χαρακτήρα της έκθεσης, αφού όλες οι σκέψεις που έγραφαν οι μαθητές με κάποια τεκμηρίωση θεωρούνται σωστές. Αυτό όμως ταυτόχρονα αποδεικνύει ότι το «δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο» δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο περιεχόμενο, άρα η χρήση του περιορίζεται σε σύνθημα για αποπροσανατολισμό των μαζών.
Η σύγχυση η τωρινή είναι συνέχεια της σύγχυσης που σκόπιμα προκάλεσε η επιτροπή υπό τον κ. Τσιάκαλο, η οποία έδωσε τον ορισμό του «δημοκρατικού και ανθρώπινου σχολείου» χωρίς να λέει τίποτε. Όμως αν ισχύει ο ορισμός της επιτροπής Τσιάκαλου, τότε ό,τι εκφεύγει του ορισμού δεν πρέπει να θεωρείται σωστό! Οι οδηγίες διόρθωσης του ΥΠΠ δε στέκονται στον ορισμό της επιτροπής Τσιάκαλου, αλλά επεκτείνονται επί παντός επιστητού. Γι αυτό και υποστηρίζω ότι το θέμα ήταν καθαρά προπαγανδιστικό.
Το δεύτερο ζητούμενο του θέματος, δηλαδή «να καταθέσεις τις απόψεις σου για την αξία του διαλόγου, της αμφισβήτησης και της διαφωνίας στο χώρο της εκπαίδευσης» ήταν άστοχο από πολλές πλευρές.
Σε σχέση με την «ειδική συνεδρία της επιτροπής παιδείας της βουλής» η οποία δήθεν συζητά το «δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο», είναι γελοίο ο μαθητής να αρχίσει να κάνει μάθημα στους βουλευτές για την αξία του διαλόγου της αμφισβήτησης και της διαφωνίας!
Παράλληλα, ο διάλογος είναι αναπόσπαστο μέρος του λεγόμενου «δημοκρατικού σχολείου» και ως εκ τούτου η αναφορά στην αξία του είναι εκ του περιττού.
Οι οδηγίες διόρθωσης του ΥΠΠ που ζητούν να γίνει ξεχωριστή αναφορά στην αξία του διαλόγου, της διαφωνίας και της αμφισβήτησης αποκλείοντας να συνεξεταστούν ως ένα «όλον» - αυτή είναι και η προσέγγιση του συγγραφέα του αδίδακτου κειμένου - καθιστούν ακόμα πιο βέβαιη την αποτυχία των μαθητών.
Επίλογος
Η παραγωγή επικοινωνιακού λόγου ήταν αποτυχήμενη και προπαγανδιστική τόσο στον καθορισμό του επικοινωνιακού υπόβαθρου που ήταν και εκτός διδακτέας ύλης όσο και στο περιεχόμενο.
Πραγματικά οι ιθύνοντες του ΥΠΠ αντιμετωπίζουν τους μαθητές ως πειραματόζωα Ή πίσω από την καθεχρονική αποτυχία των μαθητών στα Νέα Ελληνικά υπάρχει και προηγείται η αποτυχία πρώτιστα του ΥΠΠ.
ΥΓ. Αν βρω χρόνο, θα ασχοληθώ σε επόμενο κείμενο και με τη λογοτεχνία του εξεταστικού δοκιμίου, ώστε να σχηματιστεί μια ολοκληρωμένη εικόνα του «εγκλήματος».

Το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών:"ταξίδι στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα"

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή δίνουν και παίρνουν οι απόψεις για τα εξεταστικά δοκίμια των Παγκύπριων Εξετάσεων: «βατό», «εύκολο», «δύσκολο», «στα πλαίσια της διαδακτέας ύλης» και λοιπές κενολογίες.
Θα καταθέσω κάποιες παρατηρήσεις για το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών, όχι εξαντλητικές. Θα περιοριστώ στο αδίδακτο κείμενο και την περίληψη.
Αδίδακτο κείμενο (διασκευασμένο)
Το πιο καθοριστικό για ένα αδίδακτο κείμενο είναι να έχουν τη δυνατότητα οι μαθητές να το κατανοήσουν σε ικανοποιητικό βαθμό. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν το συγκεκριμένο κείμενο απευθυνόταν στο γνωστικό –γλωσσικό επίπεδο των μαθητών και μάλιστα, στα πλαίσια μιας εξέτασης με σκοπό την κατάταξη.
Πιστεύω πως όχι.
Οι γλωσσικές δυσκολίες για προσέγγιση του κειμένου ήταν μεγάλες για τους μαθητές («γνήσια διδασκαλία», «εποχή της ανευλάβειας», «απολεσθέν θέλγητρο». «χαρισματική αίγλη», «διορθωτική διαφωνία» ). Επιπλέον, υπήρχαν αναφορές στο κείμενο που ήταν πολύ δύσκολο για τους μαθητές να αντιληφθούν το νόημά τους: «να μεταφράζεις την ύπαρξη σαν απεριόριστη ροή σκέψης», «δημοκρατία είναι η θεσμοθετημένη αμφισβήτηση και διαπλάθεται μέσα από την αγωγή του πολίτη, προσηλωμένη στο δημοκρατικό ιδεώδες που βασίζεται στο διάλογο και τη διαφωνία». Η συχνή , ακόμα, χρήση της μεταφοράς καθιστούσε ακόμα πιο δύσκολη την προσπέλαση του κειμένου από τους μαθητές.
Στη νοηματική προσέγγιση του κειμένου μεγάλη σύγχυση προκάλεσε η έννοια δάσκαλος γιατί δεν χρησιμοποιείται στο κείμενο με ένα αποσαφηνισμένο περιεχόμενο. Άλλοτε υπονοεί ο συγγραφέας τον κάθε δάσκαλο, άλλοτε τον δάσκαλο της τυπικής εκπαίδευσης στις αίθουσες διδασκαλίας άλλοτε τον πολιτικό - δάσκαλο και άλλοτε το γονιό - δάσκαλο («δεν μπορεί να υπάρξει ...οικογενειακό σύστημα χωρίς διδασκαλία»). Στον επίλογο του, όμως, για το μέλλον του εμπνευσμένου δασκάλου αναφέρεται μόνο στο δάσκαλο της τυπικής εκπαίδευσης και τον πολιτικό.
Επίσης στη διασκευή του κειμένου υπήρξαν αστοχίες. Για παράδειγμα η αναφορά πως «ο ρόλος του δασκάλου ήταν και παραμένει κυρίαρχος» είναι προβληματική.Γιατί οι θεματοθέτες αφαίρεσαν την αναφορά «για το σκοπό αυτό» που ουσιαστικά οριοθετεί με σαφήνεια το ρόλο του δασκάλου.
Το αδίδακτο και ο μαθητής –αναγνώστης
Το κείμενο σίγουρα δεν απεύθυνεται σε μαθητές με γλωσσικές δυσκολίες, Κύπριους και μη. Η μη κατανόηση του κειμένου ουσιαστικά προδιαγράφει την πλήρη αποτυχία τους. Όμως και οι μαθητές που κατέχουν το συγκεκριμένο γλωσσικό κώδικα σε ικανοποιητικό βαθμό, λόγω της πυκνότητας των πληροφοριών και του «ειδικού» λεξιλογίου, θα αναγκαστούν σε μεγάλο βαθμό να «αντιγράψουν» το κείμενο με τεχνικές περίληψης που έχουν διδαχθεί. Δηλαδή, θα γράψουν περίληψη χωρίς να έχουν κατανοήσει το κείμενο!
Και οι οδηγίες διόρθωσης ή η άποψη του παντογνώστη ΥΠΠ
Στις οδηγίες διόρθωσης του ΥΠΠ για την περίληψη παρατίθενται 8 σημεία. Δημιουργούνται από τις οδηγίες του ΥΠΠ δυο προβλήματα. Πρώτον, η αναφορά ότι « οι μαθητές θα αναφερτούν σε κάποια» από τα 8 σημεία!!! Καλά, σε ποια δηλαδή; Και αν αγνοήσει ο μαθητής τρία σημεία που αντιστοιχούν σε τρεις από τις οκτώ παραγράφους, πάλι αυτό λέγεται περίληψη; Και αν αυτό ισχύει, γιατί δεν έχει δώσει οδηγίες μέχρι τώρα στα σχολεία για τον νέο τρόπο περίληψης; Ή, οι μαθητές δεν έχουν διδακτεί αυτή τη νέα μέθοδο περίληψης ενός κειμένου!!!
Το δεύτερο πρόβλημα αφορά τα 8 σημεία που περιλαμβάνει το ΥΠΠ στην περίληψη. Τα δύο από τα οκτώ σημεία είναι προβληματικά. Το 6ο σημείο αναφέρει «αλλαγή στον τρόπο και στα μέσα διδασκαλίας σήμερα». Πουθενά στο κείμενο δεν γίνεται τέτοια αναφορά!!! Στην 6η παράγραφο του κειμένου ο συγγραφέας αναφέρεται στη λειτουργία της μνήμης παλιά και σήμερα με τις νέες τεχνολογίες και σε καμία περίπτωση στον τρόπο και τα μέσα διδασκαλίας σήμερα!!! Αν και η παράγραφος δεν συνέχεται τόσο με το υπόλοιπο κείμενο , ο συγγραφέας την παραθέτει για να τονίσει την ανάγκη αναγέννησης της σχέση δασκάλου-μαθητή λόγω υποχώρησης της σημασίας της μνήμης στη διαδικασία της μάθησης. Επίσης το 7ο σημείο του ΥΠΠ αναφέρει: «ανάγκη διαμόρφωσης νέας κουλτούρας». Το κείμενο δεν αναφέρει κάτι τέτοιο. Ο συγγραφέας υποστηρίζει πως η αναγέννηση της σχέσης δασκάλου- μαθητή είναι αναγκαία για τη διαμόρφωση νέας κουλτούρας. Δηλαδή, η θέση του συγγραφέα είναι να τονίσει τη σημασία της αναγέννησης της σχέσης δασκάλου-μαθητή – αυτός εξάλλου είναι ο τίτλος του κειμένου- και όχι η διαμόρφωση νέας κουλτούρας, όπως υποστηρίζει το Υπουργείο.
Και το τραγικό της υπόθεσης: στις οδηγίες του ΥΠΠ αναφέρονται και τα εξής: «Αν ο μαθητής απλώς αντιγράφει σημεία του κειμένου και τα αραδιάζει ασύνδετα, παίρνει 0 μονάδες στη δομή». Στις οδηγίες διόρθωσης της περίληψης επίσης το ΥΠΠ αντιγράφει σημεία του κειμένου και τα αραδιάζει ασύνδετα, αλλά αποτελούν το πρότυπο της «σωστής» περίληψης. Αν κάνουν το ίδιο οι μαθητές, θα πάρουν 0!!! Τώρα τι θα κάνουν οι διορθωτές για να ολοκληρωθεί το «έγκλημα», είναι ένα ζητούμενο.
Επίλογος
Ακατάλληλο κέιμενο, ακατάλληλες οδηγίες του ΥΠΠ που φανερώνουν έλλειψη σοβαρότητας και υπευθύνοτητας οδηγούν κάθε χρόνο τους μαθητές στη βίωση της αποτυχίας, λες και οι μαθητές είναι τα πειραματόζωα του «δημοκρατικού και ανθρώπινου» σχολείου τους.
Ή βιώνουμε μια υπερρεαλιστική πραγματικότητα: από τις οδηγίες του ΥΠΠ φαίνεται ότι οι θεματοθέτες δεν κατανόησαν πλήρως το περιεχόμενο του κειμένου και οι μαθητές καλούνται να κατανοήσουν το κείμενο που δεν κατανόησαν οι θεματοθέτες και θα αξιολογηθούν με βάση τα ακατανόητα με τη μεσολάβηση των διορθωτών!!!
Υπάρχει κάτι θετικό στην όλη διαδικασία; Προσωπικά εκτιμώ πως ναι. Με όλα αυτά επιταχύνεται η απαξίωση αυτού που ονομάζεται δημόσιο σχολείο και ευτυχώς. Επιπλέον και ως "ως ταξίδι στο άγνωστο" ενέχει κάποιο ενδιαφέρον λόγω της αβεβαιότητας και της περιπέτειας  που προκαλεί το εξεταστικό δοκίμιο!
ΥΓ. Για τα άλλα μέρη του εξεταστικού δοκιμίου των Νέων Ελληνικών, αν βρω χρόνο, θα επανέλθω.

Η ενίσχυση του αυταρχισμού στο κυπριακό σχολείο

Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση για «το δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο» προχωρεί ομαλά. Η «πνευματική ολιγαρχία» σε αγαστή συνεργασία με την πολιτική ολιγαρχία εργάζονται νυχθημερόν για να βιώσουμε επιτέλους τη δημοκρατία στο σχολείο.
Επειδή όμως δεν γνωρίζουν τίποτε περί δημοκρατίας, αλλά μόνο τη βιούμενη ολιγαρχική τους πραγματικότητα γι αυτό και το μόνο που επιτυγχάνουν είναι η προώθηση του αυταρχικού σχολείου. Κατά ανάλογο τρόπο που λειτουργεί το πολιτικό και οικονομικό σύστημα αναπροσαρμόζουν τη λειτουργία του σχολείου,ώστε να τα εξυπηρετεί αποτελεσματικά με διάφορες κενολόγες βαρύγδουπες διακηρύξεις.
Η μόνη ουσιατική αλλαγή που έγινε στα σχολεία είναι στον τομέα της διοίκησης. Καταργήθηκε κάθε μορφή διαλόγου και κάθε συλλογικό όργανο. Το δόγμα που επικρατεί στα σχολεία σήμερα είναι το «αποφασίζομεν και διατάσσομεν» και οι άλλοι –εκπαιδευτικοί και μαθητές - επιτελούν το ρόλο του εκτελεστικού οργάνου. Όποιος είναι άβουλο εκτελεστικό όργανο, τότε λόγω της βλακείας του εντάσσεται στην τάξη των αυλοκολάκων, θεωρείται ικανός εκπαιδευτικός και διανοίγονται λαμπρές προοπτικές για την ανέλιξή του.
Σήμερα, στα πλαίσια του δημοκρατικού τους σχολείου, ο Διευθυντής έχει μετατραπεί σε «εκτελεστικό μονάρχη» και λειτουργεί με μια αυλή, όπως ακριβώς το μεσαίωνα με το φεουδαρχικό σύστημα. Η αυλή αναλαμβάνει το ρόλο να συμβουλεύει το μονάρχη-διευθυντή.
Η αποδόμηση του σχολικού συστήματος συμβαίνει κατά ανάλογο τρόπο με την αποδόμηση της πολιτικής στο κράτος. Δηλαδή, καταργείται το θεσμικό πλαίσιο και οι πολιτικά και οικονομικά ισχυροί αποφασίζουν με βάση τους συσχετισμούς δύναμης που αναπτύσσονται στο παρασκήνιο ή εξωθεσμικά. Η λογική αυτή, που αναπαράγει τους νέους συσχετισμούς δύναμης στον κόσμο και που επιβάλλεται από τη διεθνή οικονομική ολιγαρχία, μεταφέρεται στο σχολείο μεταμφιεσμένη με διάφορα συνθήματα και με την «επιστημονικότητα» των διαφόρων μηρυκαστικών. Στην πράξη αυτό σημαίνει –όπως ακριβώς και στην κοινωνία –ανατροπή των συσχετισμών δύναμης σε βάρος των εκπαιδευτικών και των μαθητών. Και σε κάθε σχολείο πια υπάρχουν οι ολιγαρχικές δυνάμεις που «κυβερνούν» και οι εκπαιδευτικοί/μαθητές που είναι ξένοι και αποτελούν τους «υπηκόους». Και όπως στην κοινωνία ακόμα δεν έχει εξευρεθεί  ο τρόπος αντίδρασης, έτσι και στο σχολείο αναπτύσσεται μια άρνηση η οποία ακόμα δεν βρήκε τον τρόπο να εκφραστεί θετικά στα πλαίσα του νέου αυταρχικού σχολείου που εγκαθίδρυσε η αριστερή κυβέρνηση Χριστόφια.
ΖΗΤΩ ΤΑ ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ,ΠΟΥ ΘΑ ΦΈΡΟΥΝ ΕΞ ΟΥΡΑΝΟΥ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΑΝΟΥΣΙΑΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥΣ