Από την "αέναη" αποστολή εγκυκλίων του Υπουργείου στην "αέναη" απελπισία των εκπαιδευτικών

Κάθε χρόνο,τέτοια εποχή, οι Διευθυντές Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας αποστέλλουν μια εγκύκλιο στα σχολεία. Το περιεχόμενό της είναι κάθε χρόνο το ίδιο: τι κάνουμε οι εκπαιδευτικοί τις πρώτες μέρες στο σχολείο, τι κάνουμε την πρώτη μέρα που έρχονται οι μαθητές στο σχολείο.
Το μόνο που αλλάζει κάθε χρόνο είναι οι νέοι στόχοι της σχολικής χρονιάς. Διαβάζουμε τους νέους στόχους και ξεχνούμε τους παλιούς. Το σχολείο φυσικά δεν έχει δικούς του στόχους. Οι στόχοι του σχολείου είναι οι στόχοι του Υπουργείου!!!
Με βάση την εγκύκλιο συνήθως ακολουθεί μια ανακοίνωση-απολογισμός στα ΜΜΕ ότι όλα κύλησαν ομαλά στα σχολεία!!! Και το Υπουργείο περηφανεύεται και η κοινωνία καθησυχάζεται. Όλα είναι ομαλά!!! Ησυχία, τάξη και ασφάλεια: αυτό είναι το τρίπτυχο της παιδαγωγικής!!!
Αυτές οι εγκύκλιοι αντικατοπτρίζουν το πνεύμα που επικρατεί στο Υπουργείο Παιδείας.

Δηλαδή οι εκπαιδευτικοί είναι εκτελεστικά όργανα, διεκπεραιωτές των εντολών της ιεραρχίας. Μόνο αυτό ξέρει τι πρέπει να γίνει. Οι εκπαιδευτικοί δεν ξέρουν τι πρέπει να γίνει στο σχολείο τους!!!Είναι διανοητικά καθυστερημένοι ή άβουλα όντα!!! Και η αρμόδια αρχή είναι ο παντογνώστης. Μετά σου λένε για αυτονομία στα σχολεία και άλλα τέτοια. Δεν αναφέρομαι –τρομάζω και να το σκεφτώ –σε κριτική σκέψη, πρωτοβουλία, δημιουργικότητα. Αυτά είναι ρητορίες!!!
Από την άλλη, οι μαθητές αντιμετωπίζονται ως άδεια δοχεία που πρέπει να γεμίσουν γνώσεις. Γι αυτό και από την πρώτη μέρα πρέπει να αρχίσουν τα μαθήματα. Μήπως και ο χρόνος σπαταληθεί να γνωρίσουν οι εκπαιδευτικοί τον κάθε μαθητή τους, μήπως και οι εκπαιδευτικοί φροντίσουν να δημιουργήσουν το κατάλληλο επικοινωνιακό κλίμα, μήπως και κάποιο σχολείο πρωτοτυπήσει με κάθε διαφορετικό.
Το ζητούμενο για το Υπουργείο φαίνεται να είναι η επιβολή από την αρχή της σχολικής χρονιάς ενός κλίματος ετερονομίας, «υποταγής και συμμόρφωσης» στις άνωθεν εντολές. Η επιβολή της εξουσίας του στους υποτακτικούς υπηκόους του!!!
Το παρήγορο είναι ότι οι μαθητές είναι ελεύθεροι άνθρωποι και έχουν τις δικές τους ανάγκες, που εκφράζονται από την πρώτη μέρα στο σχολείο. Και το παρήγορο είναι ότι οι πιο πολλοί εκπαιδευτικοί αφουγκράζονται από την πρώτη μέρα τις ανάγκες των μαθητών τους.
Μια εγκύκλιος είναι και αυτή, θα περάσει!!!

Εκπαιδευτική πολιτική: συντήρηση και πρόοδος

Με αφορμή τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί από το Υπουργείο Παιδείας για τη νέα σχολική χρονιά, αναδύθηκε και πάλι μια κομματική διαμάχη. Και άλλοι επικροτούν τα μέτρα και εμφανίζονται ως προοδευτικοί και άλλοι τα αναθεματίζουν και εμφανίζονται ως συντηρητικοί.
Αν με τον όρο παγκοσμιοποίηση και ανεξάρτητα πώς τον ερμηνεύει ο καθένας, όλοι αποδεχόμαστε ότι δηλώνεται μια μεταβατική περίοδος στην εξέλιξη του κοινωνικού γίγνεσθαι, τότε είναι ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε το περιεχόμενο της προόδου και της συντήρησης. Όταν αλλάζει η οικονομία, η πολιτική, η κοινωνία, η επικοινωνία, τότε και οι λέξεις πρέπει να έχουν ένα περιεχόμενο που να ανταποκρίνεται στη νέα πραγματικότητα. Γιατί το νεοτερικό τους περιεχόμενο είναι απαρχαιωμένο.
Ένα από τα συνθήματα που εκφράζουν το μεταβατικό χαρακτήρα της εποχής μας είναι «το παλιό δεν έχει πεθάνει και το καινούριο δεν έχει ακόμα γεννηθεί». Το παλιό που αργοπεθαίνει είναι η συντήρηση. Εκφραστές της συντήρησης είναι κατά βάση οι ώριμες ηλικίες, φορείς του κόσμου που απέρχεται:προσήλωση στις κοινωνικές και πολιτικές πραγματικότητες της βιομηχανικής εποχής με το οικονομικό και πολιτικό σύστημα στηριγμένο στη φεουδαρχική ιδιοκτησία, την αποθέωση της κοινωνίας της εργασίας, την εξουσία του κράτους και των φορέων του και το ρόλο του πολίτη στη θέση υπηκόου-ιδιώτη, με τις ιδεολογίες του φιλελευθερισμού και του σοσιαλισμού/κομμουνισμού και την αγελαία προσχώρηση στα κόμματα.
Απέναντι στις ώριμες ηλικίες αναδύεται η νεά γενιά που σε μεγάλο βαθμό δε φέρει τις επιβαρύνσεις του παρελθόντος είτε ως νοοτροπία είτε ως ιδεολογία είτε ως συνενοχή. Αυτή η νέα γενιά προβάλλει μια νέα ατομικότητα και μια νέα αυτοσυνειδησία που είναι πιο κοντά στις νέες συνθήκες και που οι παλαιότερες γενιές αδυνατούν συνήθως να κατανοήσουν. Οι επιλογές και οι πράξεις της νέας γενιάς δεν ταυτίζοναι αλλά και ούτε αποδέχονται πολλά από αυτά που οι προηγούμενες γενιές θεωρούν δεδομένα. Στέκονται με απορία μπροστά σε πολλά από αυτά που βιώνουν προσπαθώντας να ερμηνεύσουν τις εξελίξεις.
Πρόοδος στην εκπαίδευση σημαίνει να έχουμε ως αφετηρία αυτούς τους νέους ανθρώπους, που κουβαλούν μια άλλη ατομικότητα, καλούνται να ζήσουν σε ένα διαφορετικό κόσμο και να αντιμετωπίσουν διαφορετικά προβλήματα. Αυτοί οι νέοι είναι το μέλλον και οφείλουμε να τους σεβαστούμε και να τους αφουγκραστούμε. Και στο επίπεδο της εκπαιδευτικής πολιτικής πρέπει να αρχίζουμε από κάτω, από τους μαθητές, και όχι από πάνω.
Αντίθετα, συντήρηση είναι όταν οι φορείς εξουσίας και τα κόμματα προσπαθούν να χειραγωγήσουν τους νέους με τραυματικά ή ιδεολογικά βιώματα του παρελθόντος. Συντήρηση είναι όταν επιχειρούμε τον κομματικό σταβλισμό των νέων-πελατών ώστε να εξασφαλίσουμε τον μέλλον του κόμματος και αποπροσανατολίζουμε τους νέους από τη ζωντανή πραγματικότητα. Συντήρηση είναι όταν το κομματικό συμφέρον και η σκοπιμότητα τίθεται πάνω από το συμφέρον της νέας γενιάς σήμερα.
Με αφορμή λοιπόν τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί από το Υπουργείο Παιδείας ( έτος εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, έτος λύσης του κυπριακού ) και οι χειροκροτούντες και οι επικρίνοντες εντάσσονται σε μια λογική που δεν έχει καμία σχέση με τους νέους. Είναι εκφραστές της συντήρησης του παρελθόντος. Είναι και οι δυο προσεγγίσεις συντηρητικές.
Προοδευτική προσέγγιση είναι τα κόμματα να εγκαταλείψουν τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο και να αναλάβουν ένα υποβοηθητικό ρόλο με βάση τις πραγματικές ανάγκες των νέων σήμερα. Και για να διαπιστώσουμε ποιες είναι οι ανάγκες τους, πρέπει πρώτα να τους ρωτήσουμε.
«Εκ των κάτω το φως», όπως έλεγε και ο Δ. Γληνός. Και όπως φυσικά επιβάλλει και το κοινωνικό συμφέρον και η δημοκρατική ιδεολογία.

Το αντιδραστικό πρόσημο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης: το περιεχόμενο της έκθεσης των "σοφών" (3)

Τον Αύγουστο του 2004 οι επτά σοφοί παρέδωσαν την έκθεσή τους για το εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου.
Το ΑΚΕΛ σε γενικές γραμμές συμφώνησε με το περιεχόμενο της έκθεσης. Πού διαφώνησε δεν γνωρίζει κανείς. Υπήρξαν από άλλους φορείς αντιδράσεις σε επιμέρους αναφορές της έκθεσης. Τελικά οι Κύπριοι, όντας πρακτικά μυαλά, αποφάσισαν να μην συζητήσουν το ιδεολογικό υπόβαθρο της έκθεσης και να προχωρήσουν στη συζήτηση των μέτρων που προτείνονται!!!
Ποιο είναι το περιεχόμενο της έκθεσης;
Η έκθεση χαρακτηρίζεται από πληθώρα αντιφάσεων αφού ο κάθε πανεπιστημιακός ανέλαβε να συγγράψει ένα μέρος της έκθεσης. Έτσι ο καθένας εκθέτει τις απόψεις του, που μπορεί να έρχονται σε αντίθεση με τις απόψεις των υπολοίπων. Οι υπεραπλουστεύσεις , τα λάθη και οι ανακρίβειες μειώνουν ακόμη περισσότερο την αξία του κειμένου.
Η έκθεση δεν έχει ούτε συνοχή ούτε πληρότητα ούτε τεκμηρίωση. Βασικά παρατίθενται οι αντιλήψεις του κ. Καζαμία που διατυπώθηκαν πριν 15 χρόνια και αφορούσαν το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Οι αντιλήψεις του κ. Καζαμία ήταν δημοσιευμένες και απλώς αντιγράφτηκαν κάτω από νέο τίτλο.
Η προσπάθεια μεταλαμπάδευσης θέσεων του κ. Καζαμία για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στο κυπριακό είναι από επιστημονική άποψη απαράδεκτη.
Η έκθεση δε στηρίζεται σε μια μέλετη/ έρευνα του εκπαιδευτικού συστήματος της Κύπρου.Επικεντρώνεται σε μια φαντασιακή απεικόνιση της πραγματικότητας.
Βασικές έννοιες δεν αποσαφηνίζονται με αποτέλεσμα να είναι δυσνόητη. Δεν απευθύνεται, δηλαδή, και «σε εργάτες που διαβάζουν». Απευθύνεται στους φορείς εξουσίας.
Είναι κρατοκεντρική αφού παίρνει ως αφετηρία τις ανάγκες του κράτους και όχι της κοινωνίας.
Ο ριζοσπαστισμός της εξαντλείται σε 6 γραμμές από ένα σύνολο 360 σελίδων με κάποιες αναφορές στον Τ. Φωτόπουλο και τον Taguieff.
Αν κάποιος ενδιαφέρεται για μια πιο αναλυτική προσέγγιση της έκθεσης των σοφών, παρακαλώ να στείλει μήνυμα.

Το αντιδραστικό πρόσημο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης: η επαν-ανακάλυψη των "σοφών"!!! (2)

Η κυβέρνηση του Τάσσου Παπαδοπούλου διόρισε το φθινόπωρο του 2003 μια επιτροπή επτά πανεπιστημιακών για τη μελέτη και αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος της Κύπρου. Ως εδώ δεν υπάρχει πρόβλημα.
Παράλληλα , όμως, άρχισε να διοχετεύεται στα ΜΜΕ από τα γνωστά κέντρα της τότε συγκυβέρνησης ότι πρόκειται για μια επιτροπή «των σοφών»!!!
Έτσι οι «σοφοί» εισήχθηκαν και στη ζωή των Κυπρίων. ‘Η πιο σωστά μετακενώθηκαν ως ιδέα. Γιατί οι σοφοί ακολούθησαν μια συγκεκριμένη διαδρομή: ξεκίνησαν από τον ΟΗΕ, υιοθετήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και κατέληξαν σε όλα τα κράτη της!!! Και άρχισαν να δημιουργούνται σωρηδόν «επιτροπές σοφών» για κάθε πρόβλημα. Κυριολεκτικά σοφο-μανία κατέκλυσε τον πλανήτη και την Κύπρο!!! Ο πλανήτης επανήλθε στον 19ο αιώνα, στην περίδο του Saint –Simon και του σαισιμονικού ελιτισμού!!!
Στα πλαίσια μιας μηρυκαστικής λειτουργίας της πολιτικής, πανεπιστημιακοί σχετικοί ή άσχετοι αναγορεύτηκαν εν μια νυκτί σε σοφούς!!!
Και μπορεί ο Δ. Χαριτόπουλος να διερωτάται «δεν είναι λίγο ντροπή η συμμετοχή υπό αυτό τον τίτλο;» σε μια Επιτροπή Σοφών, όμως το πρόβλημα είναι αλλού.Οι φορείς της εξουσίας του κράτους, στην ανικανότητά τους να παράξουν εκπαιδευτική πολιτική, κατέφυγαν στους σοφούς για να τους δώσουν τα φώτα τους. Έτσι με τον τρόπο αυτό προσέδιδαν κύρος στις επιλογές τους, δηλαδή νομιμοποιούσαν τις αποφάσεις τους αλλά και προκαταβολικά χειραγωγούσαν τον «αμαθή όχλο». Γιατί η παρουσία των σοφών ουσιαστικά συνέβαλλε στην άκριτη αποδοχή των θέσεών τους, μια και οι πολίτες δεν είναι σοφοί!!!
Οι κοινωνίες μέσα στο χρόνο ονόμασαν κάποιους ανθρώπους σοφούς. Αυτό είναι ένα πράγμα. Και είναι τελείως διαφορετικό όταν μια εξουσία, διάφοροι «φιλόδοξοι Μέδικοι» υιοθετούν σοφούς για να αποκτήσου κύρος, φήμη, και ισχύ σε βάρος της κοινωνίας. Και δεν ενδιαφέρει τόσο «η προδοσία των διανοουμένων», όσο η σχέση κοινωνίας και πολιτικής που διαμορφώνεται με την παρουσία των λογής – λογής σοφών.
Η φορείς λοιπόν της εξουσίας σε συνεργασία με τους φορείς του πνεύματος προσπαθούν να ποδηγετήσουν το «αποπροσανατολισμένο κοπάδι». Είναι κατεξοχήν μια συντηρητική, αντιδραστική και ολιγαρχική προσέγγιση από τους κατόχους της δύναμης και του πλούτου: οι ειδικοί και οι ανειδίκευτοι, οι ικανοί και ανίκανοι, οι πλούσιοι και οι φτωχοί. Στόχος τους είναι ο αποκλεισμός της κοινωνίας από την πολιτική και η ακύρωση της όποιας κοινωνικής βούλησης.
Ο Γάλλος στοχαστής Pierre- Andre Taquieff είναι ένας από αυτούς που επικαλείται η Επιτροπή των επτά σοφών για να τεκμηριώσει τις θέσεις της. Μόνο που ο Taquieff δε συμφωνεί με τους σοφούς!!! Αναφέρει: « έχει σημασία οι θεμελιακές επιλογές να μην εγκαταλείπονται στην ανεύθυνη κάστα των ειδικών, αυτών των ημι-σοφών που, ανικανοποίητοι από τον παραδοσιακό τους ρόλο σαν σύμβουλοι του ηγεμόνα, σκοπεύουν να τον υποκαταστήσουν, και γίνονται ανεπαίσθητα, μέσω της μιντιακής τυποποίησής των κρίσεων τους, οι αφέντες της κοινής γνώμης».
Και ο Νόαμ Τσόμσκι καταγράφει: «Κομισάριοι είναι οι διανοούμενοι που ο πρωταρχικός σκοπός του έργου τους είναι η αναπαραγωγή, η νοομιμοποίηση και η διατήρηση στην εξουσία της κυρίαρχης κοινωνικής τάξης από την οποία αποκομίζουν οφέλη».
Και ο Δ. Χαριτόπουλος υποστηρίζει: «Οι απλοί άνθρωποι πρέπει να αμφιβάλλουν περισσότερο κι από την πονηρή κάστα των παπάδων στη γελοία κάστα των διανοουμένων που, ενώ θεωρούν ότι ζουν σε ένα πνευματικά ανώτερο σύμπαν, μας εκπλήσσουν κάθε τόσο με τις αρλούμπες που εκτοξεύουν».
Αν κάποιοι λοιπόν θεωρούν εαυτούς σοφούς, διανοούμενους, ειδικούς ας καταθέσουν τις θέσεις τους δημόσια και όχι σε συνθήκες αδιαφάνειας και παρασκηνίου, για να κριθούν από την κοινωνία. Και αφού είναι τόσο σοφοί, δε θα έχουν πρόβλημα να πείσουν τον «αμαθή όχλο»!!!

Το αντιδραστικό πρόσημο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης: η λογική της φίμωσης και του στιγματισμού (1)

Το θέμα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης βρίσκεται στο προσκήνιο στην Κύπρο –και όχι μονο – από τη δεκαετία του 1980. Σχέδια επί σχεδίων, ειδικοί επί ειδικών, διαμάχες, παλινωδίες και επαναφορές. Το πρόβλημα παραμένει: να βρούμε τη σωστή μεταρρύθμιση!!!
Και αυτά που άλλοτε εισηγείτο η «δεξιά» και απορρίπτονταν από την «αριστερά» ως αντιδραστικά και συντηρητικά, τώρα υιοθετούνται από την αριστερά και χαρακτηρίζονται ως προοδευτικά!!! Και όλοι αναζητούν και φωνασκούν υπέρ της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης χωρίς ο καθένας να ορίζει το περιεχόμενό της. Το ΑΚΕΛ πάντως ανακάλυψε πια το περιεχόμενο ης σωστής μεταρρύθμισης, είναι η λεγόμενη έκθεση των επτά «σοφών». Εφόσον λοιπόν το ΑΚΕΛ ανακάλυψε την «αλήθεια» και εφόσον ταυτίζεται με την «αριστερά» και την «πρόοδο», θεωρούν ότι όποιος διαφωνεί με τη συγκεκριμένη μεταρρύθμιση , τη συγκεκριμένη «αλήθεια», είναι αντιδραστικός και συντηρητικός!!!
Φυσικά η προσέγγιση των Ακελικών είναι και συντηρητική και αντιδραστική. Γιατί με τη συνθηματολογία τους προσπαθούν να ενοχοποιήσουν προκαταβολικά την αντίθετη άποψη. Επιβάλλουν έτσι ένα είδος πνευματικής τρομοκρατίας, αφού ο καθένας αποφεύγει να μιλήσει γιατί θα στιγματιστεί.
Παράλληλα η λογική της φίμωσης της άλλης άποψης είναι εκτροφείον του εκφασισμού της κοινωνίας. Δεν αφορά μόνο το γεγονός της κατοχύρωσης της ελευθερίας της έκφρασης του κάθε πολίτη αλλά και τη λογική του «μαύρου – άσπρου», τη λογική «όποιος δεν είναι δικός μας, είναι εχθρός μας»!!!
Οι ίδιοι άνθρωποι σε επίπεδο θεωρίας φυσικά συνεχίζουν ανερυθρίαστα να υμνολογούν το διάλογο, τη συνεργασία, τη συναίνεση, την ανεκτικότητα, τη διαφορετικότητα, την πολυπολιτισμικότητα, τον αντι – ρατσισμό και άλλα πολλά!!!
Το πρόβλημα είναι ότι οι πολίτες όλο και περισσότερο κατανοούν ότι η διγλωσσία και η υποκρισία των ποικιλώνυμων εξουσιών είναι μια βασική μέθοδος προπαγάνδας για τη χειραγώγησή τους.
Και όσο το ΑΚΕΛ δεν ήταν εξουσία, καταδίκαζε με μένος λογικές στιγματισμού και ενοχοποίησης για να προστατεύσει κύρια τη δική του διαφορετική φωνή, τώρα που έγινε εξουσία, χρησιμοποιεί με θρησκευτική ευλάβεια τις μεθόδους της «επάρατης δεξιάς»!!! Φαίνεται ότι η κατάληψη της εξουσίας είναι ο συνεκτικός δεσμός της ηγεσίας του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ!!!
Αν λοιπόν η κυπριακή κοινωνία από τη δεκαετία του 1980 ως τα σήμερα επιζητεί την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, είναι γιατί κατανοεί και βιώνει μια σειρά από αλλαγές που διαφοροποιούν τα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα στην Κύπρο: η διεθνής οικονομική κρίση από το 1974, η τουρκική εισβολή του 1974, η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού τη δεκαετία του 1990 και η παγκοσμιοποίηση της αγοράς, η ένταξη στην ΕΕ το 2004. Αν τώρα οι ηγεσίες κατανοούν τις αλλαγές και ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας, είναι ζήτημα αξιολόγησης. Είναι ζήτημα επιτυχίας ή αποτυχίας των εκπαιδευτικών πολιτικών που εφαρμόστηκαν. Πάντως αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα ζητούμενο που λέγεται εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Για την τωρινή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση , για να κατανοήσουμε το συντηρητικό ή προοδευτικό της πρόσημο, πρέπει να ανατρέξουμε στην αφετηρία της, την τριμερή διακυβέρνηση του Τάσσου Παπαδοπούλου και την έκθεση των επτά σοφών. Και να αξιολογήσουμε το περιεχόμενό της και τα πεπραγμένα της.
Τον προοδευτικό και δημοκρατικό χαρακτήρα μιας μεταρρύθμισης δεν τον κατοχυρώνουν οι διακηρύξεις, οι ρητορείες, οι συνθηματολογίες και οι κενολογίες, οι μεθοδεύσεις και οι θεατρινισμοί ούτε και η προπαγάνδα από τα ΜΜΕ. Πάντως η λογική της φίμωσης και του στιγματισμού δεν είναι ούτε προοδευτικές ούτε δημοκρατικές.
Υ.Γ. Στο επόμενο κείμενο, η συνέχεια για το αντιδραστικό πρόσημο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.

Ένα ανολοκλήρωτο μάθημα πολιτικής αγωγής ή οι αντιστάσεις των μαθητών στην "επίσημη" αλήθεια

Κάποτε δίδασκα πολιτική αγωγή σε ένα τμήμα της Γ΄ Λυκείου. Στα πλαίσια του προγραμματισμού της ύλης και του διδακτικού βιβλίου εξετάζαμε - πιο σωστά εγώ μετέφερα την «επίσημη» γνώση-αλήθεια στους μαθητές ως υποτιθέμενος ειδικός-γνώστης - τα πολιτεύματα.
Προσπαθούσα να εξηγήσω στους μαθητές τη διαφορά της άμεσης από την έμμεση δημοκρατία σύμφωνα με την «επίσημη» αλήθεια, όπως αυτή διατυπωνόταν στο σχολικό βιβλίο. Και συνοπτικά είπα τα γνωστά: «Ότι δηλαδή σε κάποιες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας οι πολίτες συγκεντρώνοναν όλοι και αποφάσιζαν για τα θέματα που τους αφορούσαν. Αυτή είναι η άμεση δημοκρατία, Κυβερνούν οι πολίτες. Σήμερα για πρακτικούς λόγους – δεν μπορεί να συγκεντρωθούν όλοι οι πολίτες ενός κράτους και να αποφασίσουν- η δημοκρατία είναι έμμεση.Δηλαδή οι πολίτες ψηφίζουν τους αντιπροσώπους τους οι οποίοι ασκούν την εξουσία».
Είπα τις συνήθεις κοινοτυπίες για την κάλυψη της ύλης!!!
Έλα όμως που οι μαθητές δεν είναι άδεια δοχεία. Ούτε αποκτούν πολιτική γνώση και ταυτότητα μέσα στο σχολείο. Και περιγελούν και εσένα και το βιβλίο και συ ψάχνεις επιχειρήματα και στο τέλος, λες βλακείες και εξευτελίζεσαι. Έστω και μια φορά, μέχρι να μάθεις.
Aπορίες μαθητών λοιπόν:
«Αν σήμερα οι πολίτες για πρακτικούς λόγους δεν μπορούν να συγκεντρωθούν και να αποφασίσουν, τότε πάει να πει ότι σήμερα δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να εφαρμοστεί η δημοκρατία, όπως στα αρχαία χρόνια. Και αν δεν υπάρχουν, τότε το σύστημα σήμερα λανθασμένα ονομάζεται δημοκρατία».
«Η επικοινωνία τότε ήταν η φυσική συνάντηση των ανθρώπων. Σήμερα δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο.Είναι γεγονός. Όμως ανοίγει κάποιες προοπτικές το διαδίκτυο σήμερα σε σχέση με το πολιτικό σύστημα».
«Ποιοι έκαμαν το διαχωρισμό σε άμεση και έμμεση δημοκρατία; Νομίζω ο διαχωρισμός δεν στέκει. Απλά εκάμαμέν το εμείς σήμερα γιατί έτσι μας βολεύκει. Δεν είναι όμως λογικός».
«Αφού το πρόβλημα είναι που δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε όλοι και να αποφασίσουμε – έτσι μας είπετε - , στο σχολείο που μπορούμε γιατί δεν μαζευόμαστε και να αποφασίζουμε;»
«Αν η δημοκρατία ταυτίζεται με την ελευθερία, πόσο ελεύθεροι είμαστε στο σχολείο και πόσο δημοκρατικό είναι το σχολείο μας»;
Και όταν η συζήτηση ξεφύγει από το αφηρημένο και επικεντρωθεί στο συγκεκριμένο, τότε όλοι έχουν άποψη. Και όλοι σε σφυροκοπούν.Και αν κάποιος μαθητής πάρει το μέρος της εξουσίας-καθηγητή-φορέα της «επίσημης αλήθειας», τότε οι πολλοί τον βάζουν στη θέση του.
«Πόσες και πόσες ιστορίες.
Πόσες και πόσες απορίες.»
(Μπ. Μπρεχτ)

Για τη συμπλήρωση του σχολικού εγχειρίδιου ιστορίας

Οι φορείς της εξουσίας νομίζουν ότι είναι το κέντρο της γης και προσδίδουν στις πράξεις τους μια μυθοποιητική διάσταση. Φτιάχνουν μύθους προσπαθώντας να ανατρέψουν άλλους μύθους!!!
Θα συμπληρωθεί λοιπόν το βιβλίο της σχολικής κυπριακής ιστορίας με τα τελευταία 40 -50 χρόνια. Αν θέλετε συμπληρώστε το και με την ιστορία των μελλοντικών 40 – 50 χρόνων!!! Η λειτουργία του σχολικού βιβλίου μέσα στην σχολική πραγματικότητα καμιά σχέση δεν έχει με τη σημασία που η εξουσία αποδίδει στο βιβλίο ιστορίας.
Πραγματολογικά για να έχει κάποιο νόημα το νέο βιβλίο ιστορίας, επιβάλλεται πρώτα απ΄ όλα οι μαθητές να το φέρνουν στο σχολείο. Οι μαθητές του λυκείου όμως όλο και υιοθετούν την απο-υλοποίηση και το μόνο υλικό στοιχείο που σύνήθως φέρνουν στο σχολείο, εννοείται όταν δεν απουσιάζουν, είναι ο εαυτός τους!!!
Και αν φέρουν το βιβλίο πρέπει και να το διαβάσουν. Και αν το διαβάσουν, θα πρέπει να το κατανοήσουν. Και αν κατανοήσουν τα γραφόμενα , θα πρέπει και να τα υιοθετήσουν!!!
Το μόνο σίγουρο έιναι ότι απομνημονεύουν κάποιες σελίδες του βιβλίου, όταν έχουν διαγώνισμα.Όχι όλοι, αλλά μερικοί.
Ο κάθε εξουσιοκεντριστής στην Κύπρο θεωρεί ότι οι πολίτες και η κοινωνία είναι ιδιοκτησία του και ενεργούμενά του!!! Άλλο η συνείδηση της εξουσίας και άλλο η συνείδηση της κοινωνίας .
Στην Κύπρο συγχίζουμε τα μέσα με τους σκοπούς.Θεοποιούμε τα μέσα και υποβαθμίζουμε τους σκοπούς. Και κινούμαστε ανάποδα. Αντί του ερωτήματος «ποιος άνθρωπος, σε ποια κοινωνία, σε ποιο σχολείο;» θέτουμε το ερώτημα «ποια εξουσία, για ποιου τα συμφέροντα και για ποιο έλεγχο;»
Και αφού το Υπουργείο αποφάσισε να γράψει την ιστορία των τελευταίων 40-50 χρόνων, προσωπικά αγωνιώ να διαβάσω την ιστορία της τριμερούς διακυβέρνησης του Τάσσου Παπαδόπουλου!!!

Προεκλογικές εξαγγελίες και εξαπάτηση των πολιτών: Η περίπτωση του Τάσσου Παπαδόπουλου

Πριν τις εκλογές , τον Ιανουάριο του 2008, ο Τάσσος εξήγγειλε την εισδοχή 1000 στρατιωτών στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Μάλιστα η πρόταση εγκρίθηκε και από το τότε Υπουργικό Συμβούλιο!!!
Την ίδια στιγμή ο τότε Υπουργός Οικονομικών, που συμφώνησε με την πρόταση, δεν ενέκρινε την προώθηση συμπληρωματικού προϋπολογισμού ύψους ενός εκατομμυρίου λιρών για την υλοποίηση της απόφασης!!! Έτσι, ούτε ένας στρατιώτης έγινε δεκτός στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο και η εξαγγελία έμεινε στα χαρτια!!!!!!!
Δηλαδή οι αθεόφοβοι εξήγγειλαν το πρόγραμμα με σκοπό να μη το εφαρμόσουν!!! Έριχναν κόκκαλο στους πολίτες για να υφαρπάσουν κάποιο ψήφο!!!
Αυτή είναι η σοβαρότητα , η αξιοπιστία των πολιτικών και ο σεβασμός που δείχνουν στους πολίτες. Τους θεωρούν ηλίθιους!!!

Εκσυγχρονισμός των βιβλίων ιστορίας ή μια άλλη ανάγνωση της επίσημης ιστορίας;

Η κυπριακή ιστορία επανέρχεται στο προσκήνιο με έντονο τρόπο. Η επαναφορά του θέματος έγινε από τον Υπουργό Παιδείας σε δύο άξονες: ενημέρωση των μαθητών για το κυπριακό πρόβλημα και εκσυγχρονισμός των βιβλίων ιστορίας.
Το διάλογο έχουν εμπλακεί και άλλοι άτομα και φορείς με αποτέλεσμα να αναδειχθούν και άλλες πτυχές του θέματος. Συνοπτικά οι ποικίλες θέσεις που έχουν διατυπωθεί είναι οι εξής:
-Συμπλήρωση της κυπριακής ιστορίας με παρουσίαση και των τελευταίων 40-50 χρόνων.
-Εκσυγχρονισμός των σχολικών βιβλίων ως προς την παρουσίαση της ύλης και ως προς το πνεύμα
-Εξάλειψη αναφορών στα σχολικά βιβλία που εντείνουν τον εθνικισμό
-Το θέμα του εθνοκεντρισμού στα σχολικά βιβλία ιστορίας
-Το θέμα της αντίκρυσης του άλλου στα σχολικά βιβλία( π.χ. Τούρκων)
-Το θέμα της απόδοσης και ανάληψης ευθύνης στην ιστορία
-Το πρόβλημα της ερμηνείας της ιστορίας (μαρξιστική, ιδεαλιστική ερμηνεία)
-Στόχος της σχολικής ιστορίας: όχι απλή μετάδοση γνώσεων: ανάπτυξη ιστορικής σκέψης και κριτικής ανάλυσης
-Προώθηση αξιών της δημοκρατίας, της συνεργασίας του διαλόγου
-Η ανάγκη για αναθεώρηση των σχολικών βιβλίων ιστορίας ώστε να εξυπηρετείται ο στόχος της επανένωσης των δύο κοινοτήτων
Στο διάλογο που έχει αναπτυχθεί παρεμβαίνουν πολιτικοί, κόμματα, εκπρόσωποι οργανώσεων, επιστήμονες, ειδικοί, πολίτες. Και έχουν τεθεί μια πληθώρα ζητημάτων που πιο πολύ προκαλούν σύγχιση παρά αποσαφηνίζουν το σκηνικό: συμπλήρωση της σχολικής ιστορίας, αλλαγή στο περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων, στόχοι του μαθήματος της ιστορίας, εθνοκεντρισμός στα σχολικά βιβλία,ερμηνεία της ιστορίας και η ιδεολογική της διάσταση, πολιτικοί στόχοι του παρόντος και το περιεχόμενο της ιστορίας.
Συνολικά έχουν κατατεθεί τρεις θεματικές: η κυπριακή ιστορία γενικά, η ιστορία στο σχολείο (σχολική ιστορία), η επίδραση πολιτικών στόχων του παρόντος στη διαμόρφωση της ιστορίας (επίσημη ιστορία). Η πρώτη θεματική αντικρύζει την ιστορία ως επιστήμη, η δεύτερη ως επιστήμη και παιδαγωγική και η τρίτη αντικρύζει την ιστορία από την πλευρά των φορέων της εξουσίας. Οι τρεις αυτές θεματικές της ιστορίας μπορεί να ταυτίζονται ή και όχι ή να ταυτίζονται μερικώς. Η ιστορία εφόσον ανήκει στις κοινωνικές επιστήμες και όχι στις φυσικές εμπεριέχει στοιχεία υποκειμενικότητας (όχι μια ιστορία αλλά πολλές) εκτός και αν η επιστήμη υιοθετήσει ένα τρόπος καθολικής ανάγνωσης της ιστορίας, μια μέθοδος καταγραφής του εξελικτικού κοινωνικού γίγνεσθαι.
Τι είναι αυτό που τώρα προσπαθουν να κάνουν στην Κύπρο με αιχμή τη σχολική ιστορία; Αυτό που προσπαθούν είναι να ξαναγράψουν την επίσημη ιστορία. Ο φορέας δηλαδή της εξουσίας του κράτους, ελέγχει το εκπαιδευτικό σύστημα και συνεπικουρούμενος από ειδικούς ( επιστήμονες που θέτουν τις γνώσεις τους στην υπηρεσία του κράτους) θα δώσει τη δική του εκδοχή για την ιστορία ή πιο σωστά θα αναθεωρήσει ή θα ξαναγράψει ή θα συμπληρώσει την επίσημη ιστορία, την ιστορία όπως οι φορείς της κρατικής εξουσίας θέλουν να ερμηνεύεται. Με άξονα τα κομματικά ή τα πολιτικά συμφέροντα του παρόντος και τις ανάλογες ιδεολογικές στοχεύσεις ή αγκυλώσεις , δηλαδή στη βάση σκοπιμοτήτων θα προσπαθήσουν να διαμορφώσουν τις συνειδήσεις των νέων και της κοινωνίας.Όσο συντηρητική, αντιδραστική και ανιστόρητη είναι η εθνοκρατοκεντρική προσέγγιση της ιστορίας άλλο τόσο είναι και η κρατοκεντρική προσέγγιση. Γιατί απέναντι στους ποικίλους - κρατισμούς υπάρχει ο άνθρωπος και η κοινωνία με τις δικές τους ανάγκες, τις δικές τους ανησυχίες, τα δικά τους προβλήματα, τη δική τους πραγματικότητα, τη δική τους ιστορία. Και η κοινωνία δεν ιστορείται από το κράτος!!! Όσο ανιστόρητο είναι να ιστορείται το έθνος δια του κράτους άλλο τόσο είναι να ιστορείται η κοινωνία δια του κράτους!!!
Στην πραγματικότητα υπάρχει μια διαφορά στην ερμηνεία της ιστορίας από τους ποικίλους φορείς της εξουσίας του κράτους. Η διαφορά τους είναι σημαντική: η μια πλευρά υποστηρίζει την εθνοκρατοκεντρική προσέγιση( το έθνος ταυτίζεται με το κράτος και οι δράσεις της κρατικής εξουσίας εκφράζουν το έθνος) που είναι η συντηρητική προσέγγιση της ιστορίας και η άλλη πλευρά υποστηρίζει την κρατοκεντρική προσέγγιση (απάλειψη εθνοκρατικών στοιχείων) που είναι η εκσυγχρονιστική προσέγγιση της ιστορίας. Το κοινό στοιχείο των δύο προσεγγίσεων είναι ο κρατοκεντρικός τους χαρακτήρας. Δηλαδή δεν υπάρχει μια προοδευτική προσέγγιση της ιστορίας επί του παρόντος. Μια ανάγνωση της ιστορίας ανθρωποκεντρική, δηλαδή που θα έχει ως βάση τον κοινωνικό άνθρωπο και την εξελικτική του πορεία και με κριτήριο της προόδου την ελευθερία του.

Η προχειρότητα του Υπουργείου Παιδείας ή άλλα λέγαμε χθες και άλλα σήμερα

Τα δημόσια πρόσωπα θεωρούν ότι μπορούν να λένε ότι τους κατέβει, αφού δεν υπάρχει ο έλεγχος από την κοινωνία. Έτσι μπορούν να διαφοροποιούν τα λεγόμενά τους μια και ο πολίτης δεν έχει το χρόνο να ασχοληθεί μαζί τους.
Στις 1/5/2008 πληροφορηθήκαμε από τα ΜΜΕ ότι ο Υπουργός Παιδείας ζητά από την κυβέρνηση να συσταθεί επιστημονικό συμβούλιο το οποίο θα είναι υπεύθυνο για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής!!!
Στις 12/6/2008 ανακοινώθηκε ότι εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο (θέε και κύριε ) η σύσταση του επιστημονικού συμβουλίου, ανακοινώθηκαν τα μέλη του και επαναλάμβανεται « ότι σκοπός του επιστημονικού συμβουλίου είναι η διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής».
Στις 29/7/2008 ανακοινώθηκε στη συνεδρία του Συμβουλίου Παιδείας η σύσταση επιστημονικού συμβουλίου «του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης»!!!
Τα πιο πάνω επιβεβαιώνουν την προχειρότητα στη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής. Ο Υπουργός στις1/5/2008 εκχώρησε την αρμοδιότητα της χάραξης της εκπαιδευτικής πολιτικής στο επιστημονικό συμβούλιο!!!Αν είναι δυνατόν!!!Για τη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής υπάρχει το προεκλογικό πρόγραμμα του Προέδρου που εγκρίθηκε από τους πολίτες και τα θεσμοθετημένα όργανα διαλόγου των κοινωνικών εταίρων καθώς και του κράτους.
Το πιο ανησυχητικό είναι πως το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την πρόταση του Υπουργού!!! Στο τέλος κάποιος θα τους εξήγησε το παράλογο της υπόθεσης και έτσι το μετονόμασαν σε «Επιστημονικό Συμβούλιο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης». Δηλαδή μια και διόρισαν τα μέλη του Συμβουλίου,έπρεπε να τους βρουν και κάτι να κάνουν!!!
Αυτή είναι η υπευθύνοτητα και η σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται τα θέματα της εκπαίδευσης στον τόπο μας!!! Όσοι δε αφελείς περιμένουν καλύτερες μέρες, ας περιμένουν να έλθει ο χειμώνας. Μόνη ελπίδα μας να δούμε άσπρη μέρα, το χιόνι!!!

Ο στόχος της νέας σχολικής χρονιάς και οι αστοχίες του Υπουργού Παιδείας

Στόχος λοιπόν της νέας σχολικής χρονιάς είναι: «Η καλλιέργεια κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης, αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, με στόχο την απαλλαγή από την κατοχή και την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας». Αυτά ανέφερε ο Υπουργός Παιδείας στη συνεδρία του Συμβουλίου Παιδείας στις 28/7/2008. Και είναι ωραία τα λόγια.
Πώς θα προωθηθεί αυτός ο στόχος; Σύμφωνα με τον Υπουργό «θα υπάρξουν δραστηριότητες μέσα από τις οποίες οι μαθητές θα ενημερωθούν για το τι σημαίνει να ζουν σε μια Κύπρο χωρίς το κυπριακό λυμένο, έναντι του να ζουν σε μια Κύπρο όπου το κυπριακό θα έχει λυθεί».Δηλαδή θα διοργανωθούν συζητήσεις όπου ομιλητές θα είναι διάφοροι ειδικοί.
Η πιο πάνω αναφορά δεν είναι καινούρια. Τα ίδια είχε αναφέρει ο Υπουργός Παιδείας και σε συνέντευξή του στην εφ. Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ στις 18 Μαίου 2008.
Τα πράγματα όμως δεν είναι και τόσο λογικά. Και εξηγούμαι. Το πώς είναι να ζουν οι μαθητές σε μια Κύπρο χωρίς το κυπριακό λυμένο, ήδη το βιώνουν και ο ίδιοι και οι οικογένειές τους και η κοινωνία ολόκληρη. Και τα βιώματα για τον καθένα είναι διαφορετικά. Διαφορετική είναι και η οπτική, που ο καθένας κατανοεί και ερμηνεύει το παρόν. Τι θα τους πουν λοιπόν οι ειδικοί;
Από την άλλη το τι σημαίνει να ζουν σε μια Κύπρο όπου το κυπριακό θα έχει λυθεί, είναι πράγματι μια εκπληκτική προσέγγιση. Γιατί το τι θα σημαίνει, δεν το ξέρει κανείς. Εξαρτάται από το είδος της λύσης. Η λύση μπορεί να επηρεάσει λίγο ή πολύ τη ζωή των πολιτών. Δεν είναι δεδομένη η αλλαγή αλλά ούτε και για τον καθένα το μέγεθος της αλλαγής θα είναι το ίδιο.
Θα υποβάλει κάποιος, με αθώο ύφος, το ερώτημα: είναι κακό να ενημερωθούν οι μαθητές; Η απάντηση είναι αρνητική με μια βασική πρϋπόθεση, ότι δηλαδή είναι ανάγκη των μαθητών και όχι της εξουσίας. Αν πράγματι οι μαθητές θέλουν οι ίδιοι πρόσθετη ενημέρωση σε συγκεκριμένα θέματα, ενημέρωση που δε δίνεται στην κοινωνία για να γίνουν και οι ίδιοι γνώστες, τότε το πρόβλημα είναι υπαρκτό και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Όμως το ζήτημα δεν έχει τεθεί έτσι. Ήδη το Υπουργείο έχει καθορίσει και το «ποιος» και το «τι» και το «γιατί».
Αυτή η προσέγγιση είναι ύποπτη και για άλλο λόγο. Η λογική διαδικασία θα ηταν η κυβέρνηση να ενημερώσει την κοινωνία για τα συγκεκριμένα θέματα. Και μέσα από τη ζύμωση μέσα στην κοινωνία θα ενημερωθούν και οι μαθητές. Οι μαθητές είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας και ο διαχωρισμός τους, με πρόσχημα την ενημέρωσή τους για ένα θέμα που αφορά όλους τους πολίτες, είναι πολύ ύποπτος. Φαντάζει και κάπως παράλογο η κυβέρνηση να αγωνιά να ενημερώσει τους μαθητές όταν η κοινωνία ζεί μέσα σε συνθήκες δημιουργικής ασάφειας!!!
Όλα αυτά σε ένα επίπεδο λογικής προσέγγισης των πραγμάτων. Γιατί υπάρχουν και εκπαιδευτικές, κομματικές, πολιτικές και ιδεολογικές διαστάσεις στο ζήτημα. Και τα κομματικά μαγειρεία τα προσμετρούν όλα στο παρασκήνιο!!! Δηλαδή πώς θα χειριστούν «τον αδαή και παρείσακτο όχλο»!!!
Επειδή λοιπόν η ανάγκη για αυτού του είδους την ενημέρωση, δεν προέκυψε από τους μαθητές ή την κοινωνία, αλλά είναι επιλογή της εξουσίας, έχουμε κάθε λόγο να είμαστε καχύποπτοι. Ή όπως γράφει ο Δ. Χαριτόπουλος στο βιβλίο του «Εγχειρίδιο βλακείας»: «Η πολλή αγάπη για τους νέους είναι ύποπτη. Η αφόρητη κολακεία της νεολαίας από κάποιους αυτόκλητους συνηγόρους της υποκρύπτει κατά κανόνα απολύτως αισχρά κίνητρα. Όλοι κάτι επιδιώκουν να τους αρπάξουν....Οι νέοι που σαν νέοι «τα θέλουν όλα, τώρα» αποτελούν το κύριο target group (κοινό –στόχος) για κόμματα, θρησκείες....Αν τους κερδίσεις από τα νοητικά σπάργανα, δημιουργείς το συναισθηματικό υπόβαθρο ταύτισης και έχεις δεμένους πελάτες για χρόνια».