Σάββατο 31 Ιανουαρίου 2009

Διαγωνισμός μαθητικού Δοκιμίου: Ένας απολογισμός μιας ταλαιπωρίας

Τη Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου όλοι οι τελειόφοιτοι μαθητές θα «διαγωνισθούν» στη συγγραφή δοκιμίου για το διαγωνισμό της Ελληνικής Πρεσβείας. Το γενικό θέμα λοιπόν του διαγωνισμού είναι: «Η ειρήνη, η συνεργασία και η πρόοδος ανθρώπων και λαών και ο ρόλος του ελληνισμού». Σε αυτό το κειμένο θα καταθέσω κάποιες επιλογικές σκέψεις.

Προσωπικά απέτυχα να προσεγγίσω αποτελεσματικά το θέμα. Ένιωθα αδυναμία να διεξέλθω το ζήτημα διαχρονικά και παγκόσμια. Έτσι περιορίστηκα σε κάποιες αποσπασματικές προσεγγίσεις χωρίς να είμαι και σίγουρος αν υποβοηθούνταν οι μαθητές ή και το αντίθετο.
Ένα θετικό που διαπίστωσα είναι πως οι μαθητές αντιμετωπίζουν ορθολογιστικά το θέμα της ειρήνης. Δηλαδή θεωρούν αυτονόητο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων στον πλανήτη προτιμούν την ειρήνη αντί τον πόλεμο. Όμως ο προβληματισμός του είναι γιατί ενώ όλοι ή πιο πολλοί προτιμούν την ειρήνη, τελικά γίνονται πόλεμοι;
Η απάντησή τους είναι πως για να υπάρξει ειρήνη στον πραγματικό κόσμο, απαιτούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Αναφέρουν ποικίλα παραδείγματα που συμπυκνώνονται στις έννοιες ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη. Ή αυτό που έγραψε σε ένα κείμενο της στον ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ (19/1/2008 ) η βουλευτής του ΑΚΕΛ Σκεύη Κοκουμά: «Δεν γίνεται ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη».
Την ειρηνική κουλτούρα γενικά ως αφηρημένη έννοια την αποδέχονται. Όμως όταν την μεταφέρουν στον υπαρκτό κόσμο, τότε επαναφέρουν τις προϋποθέσεις για την ειρηνική συμβίωση ανθρώπων και λαών. Η λογική τους δεν τους επιτρέπει να θεωρήσουν την ειρήνη ως ιδεολογία. Δηλαδή οι μαθητές δεν υιοθετούν μια δεδομένη θετική στάση απέναντι στο θέμα της ειρήνης αλλά υπό προϋποθέσεις.
Σε σχέση με την ειρηνική συμβίωση των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα. Σχεδόν όλοι οι μαθητές έχουν άποψη που ομολογούν ότι έχει διαμορφωθεί κυρίως από την οικογένεια και δευτερευόντως από την παρέα. Και εδώ μπαίνει ένα μεγάλο ζητήμα γι αυτούς που επενδύουν στο ρόλο του σχολείου υπερτονίζοντας το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει. Η παράδοση στην Κύπρο που φέρει την ταυτότητα να διαμορφώνεται εκτός σχολείου/κρατικού θεσμού συνεχίζεται και στις μέρες μας. Έστω και αν κάποιοι επιστημόνες διακηρύττουν και κάποιοι πιστεύουν ότι στην Κύπρο συνέβαινε το αντίστοιχο με τη δύση, δηλαδή ότι η εκπαίδευση διαμόρφωνε την εθνική ταυτότητα των Κυπρίων. Μια θέση που δε στηρίζεται σε κανένα απολύτως επιστημονικό κριτήριο. Απλώς επειδή συνέβαινε στη δύση, θα πρέπει να συνέβαινε και στην Κύπρο!!!
Γενικά το θέμα ταλαιπώρησε αφάνταστα και εκπαιδευτικούς και μαθητές. Το «μαρτύριο» των μαθητών θα λάβει τέλος τη Δευτέρα. Και η απορία μιας μαθήτριας σφηνώθηκε στο μυαλό μου: « Γιατί τα συζητάμε, αφού όλοι τα ξέρουν και τίποτε δε γίνεται;» Σιγά –σιγά στοιβάζεται η ματαιότητα στις συνειδήσεις κάποιων μαθητών και όταν το ποτήρι θα ξεχειλίσει, όλοι θα διερωτώμαστε γιατί. Και τότε θα εκκινούμε με βαθυστόχαστες αναλύσεις , αλλά δε θα τολμήσουμε να φτύσουμε τον εαυτό μας.

7 σχόλια:

Anef_Oriwn είπε...

Κύριε Stavrou,

Θα ήθελα για λίγο να σχολιάσω το πιο κάτω απόσπασμα του κειμένου σας: “... Η παράδοση στην Κύπρο που φέρει την ταυτότητα να διαμορφώνεται εκτός σχολείου/κρατικού θεσμού συνεχίζεται και στις μέρες μας. Έστω και αν κάποιοι επιστημόνες διακηρύττουν και κάποιοι πιστεύουν ότι στην Κύπρο συνέβαινε το αντίστοιχο με τη δύση, δηλαδή ότι η εκπαίδευση διαμόρφωνε την εθνική ταυτότητα των Κυπρίων…”.

Θα συμφωνήσω μαζί Σας ότι για τη διαμόρφωση της πολιτικής/κομματικής ταυτότητας των Κυπρίων τον πρώτο ρόλο τον έπαιζε η οικογένεια (στις μέρες μας έχει εξασθενήσει κάπως αυτό). Όμως το ρόλο αυτό όταν τα παιδιά πήγαιναν πλέον στο σχολείο το ρόλο αυτό αναλάμβαναν να το συνεχίσουν (ή/και να το ενισχύσουν) από την πλευρά της καθεστηκυίας δεξιάς τάξης και εξουσίας οι δάσκαλοι με την ελληνορθοδοξοκεντρική παιδεία! Γιατί, ας πούμεν, ανατέθηκε στους φιλολόγους (τους ειδήμονες επί του λόγου) να διδάσκουν και το μάθημα της Ιστορίας; Μήπως τούτοι κατέχοντας κατά τεκμήριο την τέχνη (μέσω του πτυχίου τους στις νεοελληνικές σπουδές) της διάπλασης και εκμάθησης του λόγου (του ομιλείν και γράφειν) ήταν και πιο εύκολο να διαμορφώνουν και την ελληνική εθνική ταυτότητα; Πόσο άβολα ένοιωθα (ως μαθητής των πρώτων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου και προερχόμενος από αριστερή οικογένεια) να μιλάνε για “προδοσίες” ή για τον ανθελληνισμό των Αριστερών. Φυσικά μετά μεγαλώνοντας, ακούγοντας και διαβάζοντας αντιλήφτηκα από πολύ νωρίς ότι ήταν αλλιώς τα πράγματα. Μπορεί στη δικιά μου περίπτωση (αλλά και πολλών άλλων παιδιών) το σχολείο και η εκπαίδευση να μη διαμόρφωσε τη πολιτική και κοινωνική μου συνείδηση ή να μην με έκανε ακραιφνή έλληνα (ή ελληναρά), αλλά το αυτό ΔΕΝ ισχύει για πολλούς άλλους!

Anef_Oriwn
Σάββατο 31/1/2009 – 10:49 μ.μ.

andreas f.stavrou είπε...

@Ανευ
Αυτοί που κουβαλούσαν στο σχολείο την ελληνορθόδοξη ταυτότητα, απλώς επιβεβαιώνονταν οι αντιλήψεις του. Επιμένω ότι μέχρι το 1974 υπάρχει μια διχοτομημένη κοινωνία που έδινε ταυτότητα στα μέλη της. Μετά το 1974 άρχισε να αποδυναμώνεται αυτή η λογική λόγω των αλλαγών που επήλθαν στην κοινωνία. Σήμερα υπάρχουν κηρύγματα στα σχολεία αλλά κανένας δε δίνει σημασία σε αυτά.
Ένα πράγμα είναι οι προθέσεις της εξουσίας και άλλο η κοινωνική πραγματικότητα. Στην Κύπρο κράτος με τη δυτική έννοια του όρου δεν είχαμε ποτέ για να αναλάβει το ρόλο να συγκοτήσει έθνος κλπ..

Anef_Oriwn είπε...

Κύριε Stavrou,

Κάποια από τα ζητήματα που θέτεις στα σχόλια σου και αφορούν τη δημιουργία (ή συγκρότηση) των εθνών, τα είχαμε ψιλο-κουβεντιάσει (διαφωνώντας) και σ’ άλλες περιπτώσεις.
Τα έθνη αποτελούν ιστορική κατηγορία (εμφανίζονται σε συγκεκριμένη ιστορική περίοδο – όταν αναπτύσσεται και εδραιώνεται ο καπιταλισμός) και δεν ήταν/είναι απαραίτητο (για την εμφάνιση ή τη δημιουργία των εθνών) να υπάρχει ήδη δομημένο (εθνικό) κράτος. Το κράτος συνέβαλε στην εδραίωση του έθνους σε συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο (αφομοιώνοντας ή ενσωματώνοντας σ’ αυτό, είτε βιαία είτε πιο ομαλά άλλες εθνικές ομάδες).

Στην Κύπρο από τη στιγμή που το κράτος ήταν δι-εθνικό δεν μπορούμε να μιλούμε για κυπριακό έθνος αλλά πιο πολύ για κυπριακή ταυτότητα.

Τέλος για το ρόλο του σχολείου στη δημιουργία, αναπαραγωγή και συντήρηση των εθνικών ιδεολογημάτων, εμμονών και στερεοτύπων, αφού η «κοινωνική πραγματικότητα» τα έχει υποβαθμίσει (όπως λαλείς), γιατί οι διάφοροι “εθνοπατέρες” shίζονται για δήθεν παραχάραξη της (εθνικής) μας Ιστορίας ή/και για τις πιθανές αλλαγές στα βιβλία της ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ!

Anef_Oriwn
Κυριακή 1/2/2009 – 11:25 μ.μ.

andreas f.stavrou είπε...

@ΑΝΕΥ
Η κοινωνία δεν τσακώνεται για την ιστορία.Η σύγκρουση είναι δημιούργημα των φορέων της εξουσίας και όχι της κοινωνίας. Η σύγκρουση αφορά το γεγονός ότι αυτοί που όρισαν το περιεχόμενο της ελληνικότητας και της ιστορίας κατά το δικό τους συμφέρον ή λογική συγκρούονται με αυτούς που θέλουν να το αναθεωρήσουν.
Είναι καθαρά εξουσιαστική σύγκρουση.Έχουν ως κοινή βάση πως συμφωνούν ότι η εξουσία είναι αρμόδια να ορίσει το περιεχόμενο της ελληνικότητας και της ιστορίας. Δηλαδή από πολιτική άποψη δεν διαφωνούν.Γι αυτό και στο τέλος οι φορείς της εξουσίας "θα τα βρουν".

Anef_Oriwn είπε...

Κύριε Stavrou,

Με το συμπάθκειο, αλλά αυτή η “αντι-εξουσιαστική” συλλογιστική σου (και εμμονή σου), έχω την άποψη ότι ΔΕΝ δίνουν λύση στο πως θα φωτιστούν σκοτεινές και ημίθαμπες πτυχές της Ιστορίας. Δεν αποτελεί ΚΑΙ κοινωνική ανάγκη (και ανάγκη των καιρών) η αναθεώρηση της Ιστορίας; (ΔΕΝ μίλησα εγώ για αναθεώρηση της ελληνικότητας).
Συνεχώς μιλάς για την κοινωνία γενικά κι αόριστα. Ποιοι κοινωνικοί φορείς θα προχωρήσουν σ’ αυτή την αναθεώρηση και πως; Πως τα παιδιά ή τα εγγόνια ενός αδίκως δολοφονημένου Αριστερού θα αποκαταστήσουν τη μνήμη του;
Και τι τέλος πάντων εννοείς όταν γράφεις “… από πολιτική άποψη [οι φορείς της εξουσίας - παλιοί και νέοι] δεν διαφωνούν ... [και ότι] «θα τα βρουν»;
Πού γενικόλογα μας τα λες και ακόμα μια φορά πως μπορούν να τροχοδρομηθούν οι αλλαγές (εκτός αν δεν συμφωνείς ότι επιβάλλονται αναθεωρήσεις)!

Anef_Oriwn
Δευτέρα 2/2/2009 - 8:54 μ.μ.

andreas f.stavrou είπε...

@ΑΝΕΥ
Η πολιτική και οικονομκή εξουσία είναι κάτι υπαρκτό. Δεν το δημιούργησα εγώ.Ο όποιος φορέας εξουσίας μέσα στο συγκεκριμένο πολιτικό σύστημα επηρεάζει τη ζωή όλων. Και άλλοι αντικρύζουν θετικά το ρόλο της και άλλοι αρνητικά.Ο καθένας με διαφορετικές αφετηρίες. Εγώ δεν συμφωνώ μετο συγκεκριμένο πολιτικό-οικονομικό σύστημα και γι αυτό το αντιμετωπίζω κριτικά. Σεβαστή και η άλλη άποψη.
Η αναθεώρηση της ελληνικότητας και της ιστορίας πάνε μαζί. Σημασία δεν έχει τιλές εσύ ή εγώ αλά τι λέει αυτός που αποφασίζει. Και ο Υπουργός τα θέτει μαζί.
Βεβαίως να γίνει αναθεώρηση της ιστορίας. Από ποιον και για ποιον;Δεν είναι τόσο αθώα υπόθεση.
Δεν υπάρχουν κοινωνικοί φορείς που θέτουν ζήτημα ιστορίας. Υπάρχουν φορείς εξουσίας που θέτουν ζήτημα ιστορίας. Και είναι γεγονός ότι την ιστορία την έγραψε η δεξιά. Ποια δεξιά; Οι φορείς της κρατικής εξουσίας της δεξιάς. Εννοείται κατά το συμφέρον τους. Τώρα ένας νέος φορέας εξουσίας θέλει να την αναθεωρήσει. Οι παλιοί φορείς εξουσίας που την εγράψαν στα μέτρα τους αντιδρούν. Και ο Υπουργός προβάλλει τη λογική της συναίνεσης ή του ιστορικού συμβιβασμού, όπως λέει. Δηλαδή οι φορείς της εξουσίας να τα βρουν.
Ηιστορια δε γράφεται για να δικαιωθούν τα παιδιά και τα εγγόνια των δολοφονημένων από την ΕΟΚΑ αριστερών. Δικαίωση για τους δολοφονημένους θα είναι μια προπάθεια να καταγραφεί η ιστορική πραγματικότητα της εποχής τότε με πρωταγωνιστή όχι την ΕΟΚΑ αλλά την ίδια την κοινωνία στην οποία πρωταγωνιστές ήταν και οι ίδιοι οι δολοφονημένοι.

Anef_Oriwn είπε...

Κύριε Stavrou,

Επανέρχομαι (ακόμα μια φορά) στο ίδιο θέμα για να συνεχίσω για ακόμα λίγο τη συζήτηση που ξεκινήσαμε για το ζήτημα της αποκατάστασης (όπως το λεω εγώ) των ιστορικών γεγονότων (παρ’ όλο που προχώρησες και έκανες νέα ανάρτηση).
Κατ’ αρχάς απολογούμαι που ίσως γίνομαι φορτικός με τις παρεμβάσεις μου αλλά προσπαθώ να κατανοήσω κατά πόσο η κριτική και η όλη συλλογιστική σου μπορούν αν φέρουν αποτελέσματα. (Κάποιες έννοιες όπως τις χρησιμοποιείς π.χ. η “κοινωνία” είναι τόσο ασαφείς κι αόριστες που διερωτούμαι τι πρακτικό νόημα τους δίνει ή πως τις συνδέεις με την καθημερινότητα).

Παρεμπιπτόντως άλλο οι κοινωνικοί αγώνες (και η ιστορία τους - η κοινωνική ιστορία) που είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης δράσης μαζικών κοινωνικών συνόλων και κινημάτων (που έχουν και δομή και ιεραρχία και ίσως και εξουσιαστικούς μηχανισμούς) κι άλλο η αόριστη αναφορά σε αντιπαλότητες εξουσίας – κοινωνίας.

Σωστό κι ορθότατο να ασκούμε κριτική στους οποιουσδήποτε φορείς της εξουσίας για τυχόν λανθασμένες (κατά τη γνώμη μας) αποφάσεις και ενέργειες τους (γιατί πρώτα και κύρια αυτοί οι φορείς λειτουργούν κι απρόσωπα και γραφειοκρατικά και χωρίς κοινωνικής ευαισθησία). Λόγω της απόμακρης στάσης που τηρούν απέναντι στο μέσο πολίτη δεν εξυπηρετούν άμεσα και αποδοτικά (και πάλι κατά τη γνώμη μου) το κοινωνικό σύνολο (ούτως ή αλλιώς σε μια ταξική κοινωνία ΔΕΝ μπορεί αν επιτευχθεί αυτό), ή έστω τα συμφέροντα των κοινωνικών ομάδων που η πολιτική εξουσία διατείνεται ότι εκπροσωπεί.
Όμως θεωρώ ότι είναι άκρως αντιφατικό και οξύμωρο από τη μια να κρίνουμε ότι οι αποφάσεις και ενέργειες ενός φορέα εξουσίας είναι λανθασμένες ή/και εξυπηρετούν την πολιτική εξουσία (π.χ. οι ενέργειες του Υπουργού Παιδείας στο ζήτημα των αλλαγών στα σχολικά βιβλία ή της εγκυκλίου για τον Μακάριο), κι από την άλλη να αναμένουμε απ’ αυτό το φορέα εξουσίας (επειδή δίνει οδηγίες και διαταγές) ότι θα προβεί σε διορθωτικές κινήσεις χωρίς ουσιαστική κοινωνική παρέμβαση (μαζική και οργανωμένη) και συγκεκριμένες εισηγήσεις.
Λυπάμαι να παρατηρήσω (κι απολογούμαι αν η ευθύτητα μου ενοχλήσει), ότι τις πλείστες φορές περιορίζεσαι ΜΟΝΟ σε κριτική. Ακόμα ΔΕΝ κατάλαβα πως ΕΣΥ εισηγείσαι να γίνει η αναθεώρηση/αποκατάσταση της Ιστορίας (αφού κι εσύ λες “βεβαίως να γίνει ...” κι από ποιους ...

Να σημειώσω ότι ΕΓΩ ΔΕΝ έχω πει ότι “… η ιστορια […] γράφεται για να δικαιωθούν τα παιδιά και τα εγγόνια των δολοφονημένων από την ΕΟΚΑ αριστερών...”. Αυτό είναι ερμηνεία δικιά σου, εγώ απλώς διερωτήθηκα “… πως τα παιδιά ή τα εγγόνια ενός αδίκως δολοφονημένου Αριστερού θα αποκαταστήσουν τη μνήμη του ...”. Φυσικά και είναι οι δολοφονημένοι Αριστεροί που πρέπει να δικαιωθούν (αν και οι ρετσινιά του προδότη μεταφέρεται και σε παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα). Όμως και πάλι δεν απαντάς από ποιες οι δυνάμεις (πολιτικές, κοινωνικές) θα αναληφθεί αυτή η “… προσπάθεια να καταγραφεί η ιστορική πραγματικότητα της εποχής τότε με πρωταγωνιστή όχι την ΕΟΚΑ αλλά την ίδια την κοινωνία στην οποία πρωταγωνιστές ήταν και οι ίδιοι οι δολοφονημένοι …”. Και μην πεις και πάλι γενικώς κι αορίστως η κοινωνία ... (Παρεμπιπτόντως ο Σύνδεσμος Συγγενών Δολοφονηθέντων για τα πολιτικά τους φρονήματα δεν μπορεί να είναι κοινωνικός φορέας;).

Τέλος και μια χρόνια απορία μου κύριε Stavrou, αν μου επιτρέπετε:
Απ’ ότι αντιλαμβάνομαι (και με βάση και το περιεχόμενο αυτής της ανάρτησης), πρέπει να είσαι φιλόλογος (στη Μέση Εκπαίδευση). Πάντοτε διερωτόμουν κατά πόσο αποτελεί διεθνή (εκπαιδευτική) πρακτική οι φιλόλογοι να διδάσκουν το αντικείμενο της Ιστορίας ή τούτο είναι καθαρά ελληνικό φαινόμενο; Ή μήπως μέσα από τη διδασκαλία και καλλιέργεια του λόγου (του ομιλείν και του γράφειν στην εθνική γλώσσα) επιδιώκεται η καλλιέργεια και εμπέδωση της ελληνικότητας (ή κατ’ αντιστοιχία της εθνικής ταυτότητας).

Anef_Oriwn
Τρίτη 3/2/2009 – 11:15 μ.μ.