Νέα αναλυτικά προγράμματα ή η νέα προσαρμογή της εκπαίδευσης

Η Επιστημονική Επιτροπή για τα νέα αναλυτικά προγράμματα ετοίμασε ένα τετρασέλιδο πρώτο κείμενο για τη φιλοσοφία και τους σκοπούς των νέων αναλυτικών προγραμμάτων. Αν και στον τύπο έχει δημοσιευτεί αποσπαματικά και στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας δεν είναι καταχωρημένο, εν τούτοις κάποιες παρατηρήσεις είναι αναγκαίες.
Η φιλοσοφία και οι στόχοι των αναλυτικών προγραμμάτων επιβάλλεται να συνάδουν με τη φιλοσοφία και τους στόχους της εκπαίδευσης. Το Υπουργείο λοιπόν θα έπρεπε λογικά πρώτα να καθορίσει τη φιλοσοφία της εκπαίδευσης και όχι μέσω των αναλυτικών προγραμμάτων να προσπαθεί να την προκαθορίσει. Η διαδικασία λόγικά πάσχει. Γιατί μέσα από την αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων προσεγγίζεται μόνο μια πτυχή της εκπαιδευτικής διαδικασίας, μόνο η διδασκαλία-μάθηση-αξιολόγηση. Όμως η εκπαιδευτική διαδικασία εμπεριέχει και τις εξω-διδακτικές δραστηριότητες και την οργάνωση –διοίκηση της σχολικής μονάδας. Όλα αυτά πρέπει να υπηρετούν τον ίδιο στόχο για να υπάρξει αποτέλεσμα και όχι μόνο η αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων. Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτείται ο καθορισμός πρώτα της φιλοσοφίας και των σκοπών της εκπαίδευσης.

Ακόμα η Επιστημονική Επιτροπή απέτυχε σε αυτό που η ίδια διακήρυττε: «πρέπει να είμαστε απολύτως σαφείς στις διατυπώσεις μας». Η σαφήνεια στους στόχους είναι αναγκαία και λόγω της φθοράς των λέξεων στη μεταβατική εποχή που ζούμε αλλά και για να είναι κατανοητοί οι στόχοι από τον καθένα, από το κάθε μέλος της κοινωνίας και από «εργάτες που διαβάζουν». Αναφορές του τύπου «αυτονομία», «αυτόνομη επίλυση προβλημάτων», «δημοκρατικότητα», «παρρησία», «κοινωνία και οικονομία της γνώσης», «προσωπική ευεξία», «ευελιξία», «ισότιμη συμμετοχή» επιβάλλεται να αποσαφηνιστούν ώστε να αποδίδεται από όλους ένα περιεχόμενο και να μην τις προσαρμόζει ο καθένας στις δικές του αντιλήψεις. Δηλαδή να υπάρχει κοινή γλώσσα ώστε να υπάρξει και διάλογος.

Σε σχέση με το περιεχόμενο του εγγράφου οι ειδικοί δε λένε κάτι καινούριο ή διαφορετικό, Απλώς αναπαράγουν το λόγο όπως αυτός έχει διαμορφωθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει ήδη δημοσιευτεί μεσα από συνεντεύξεις του κ. Τσιάκαλου στον τύπο. Αν απλώς θα αντιγράψουμε μέσα από τα αναλυτικά προγράμματα, αυτά που διακηρύσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, τι χρειάζονται οι ειδικοί; Για να τα αντιγράψουν με επιστημονικό τρόπο; Ή μήπως για να χρησιμοποιηθούν από την κρατική εξουσία ως φορείς νομιμοποίησης των επιλογών της στην κοινωνία;
Γενικά το κείμενο κινείται στα πλαίσια της εκσυγχρονιστικής ιδεολογίας και της ανάγκης για προσαρμογή της εκπαίδευσης στις ανάγκες της οικονομίας. Δηλαδή έχει ένα προσαρμοστικό περιεχόμενο χωρίς ίχνος προοδευτικότητας ή ριζοσπαστικότητας.
Εννοείται πέρα από ρητορίες και εξαγγελίες του τύπου «αυτόνομος, ευτυχισμένος στην προσωπική του ζωή και επιτυχημένος στην κοινωνία και στην οικονομία της γνώσης άνθρωπος». Προσωπικά δεν κατανοώ τι σημαίνουν όλα αυτά σε επίπεδο εκπαιδευτικής πράξης και κοινωνικής πραγματικότητας. Αν εσεις τα έχετε αποσαφηνισμένα, τότε βοηθήστε με.