Κάθε χρόνο τέτοια εποχή δίνουν και παίρνουν οι απόψεις για τα εξεταστικά δοκίμια των Παγκύπριων Εξετάσεων: «βατό», «εύκολο», «δύσκολο», «στα πλαίσια της διαδακτέας ύλης» και λοιπές κενολογίες.
Θα καταθέσω κάποιες παρατηρήσεις για το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών, όχι εξαντλητικές. Θα περιοριστώ στο αδίδακτο κείμενο και την περίληψη.
Αδίδακτο κείμενο (διασκευασμένο)
Το πιο καθοριστικό για ένα αδίδακτο κείμενο είναι να έχουν τη δυνατότητα οι μαθητές να το κατανοήσουν σε ικανοποιητικό βαθμό. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν το συγκεκριμένο κείμενο απευθυνόταν στο γνωστικό –γλωσσικό επίπεδο των μαθητών και μάλιστα, στα πλαίσια μιας εξέτασης με σκοπό την κατάταξη.
Πιστεύω πως όχι.
Οι γλωσσικές δυσκολίες για προσέγγιση του κειμένου ήταν μεγάλες για τους μαθητές («γνήσια διδασκαλία», «εποχή της ανευλάβειας», «απολεσθέν θέλγητρο». «χαρισματική αίγλη», «διορθωτική διαφωνία» ). Επιπλέον, υπήρχαν αναφορές στο κείμενο που ήταν πολύ δύσκολο για τους μαθητές να αντιληφθούν το νόημά τους: «να μεταφράζεις την ύπαρξη σαν απεριόριστη ροή σκέψης», «δημοκρατία είναι η θεσμοθετημένη αμφισβήτηση και διαπλάθεται μέσα από την αγωγή του πολίτη, προσηλωμένη στο δημοκρατικό ιδεώδες που βασίζεται στο διάλογο και τη διαφωνία». Η συχνή , ακόμα, χρήση της μεταφοράς καθιστούσε ακόμα πιο δύσκολη την προσπέλαση του κειμένου από τους μαθητές.
Στη νοηματική προσέγγιση του κειμένου μεγάλη σύγχυση προκάλεσε η έννοια δάσκαλος γιατί δεν χρησιμοποιείται στο κείμενο με ένα αποσαφηνισμένο περιεχόμενο. Άλλοτε υπονοεί ο συγγραφέας τον κάθε δάσκαλο, άλλοτε τον δάσκαλο της τυπικής εκπαίδευσης στις αίθουσες διδασκαλίας άλλοτε τον πολιτικό - δάσκαλο και άλλοτε το γονιό - δάσκαλο («δεν μπορεί να υπάρξει ...οικογενειακό σύστημα χωρίς διδασκαλία»). Στον επίλογο του, όμως, για το μέλλον του εμπνευσμένου δασκάλου αναφέρεται μόνο στο δάσκαλο της τυπικής εκπαίδευσης και τον πολιτικό.
Επίσης στη διασκευή του κειμένου υπήρξαν αστοχίες. Για παράδειγμα η αναφορά πως «ο ρόλος του δασκάλου ήταν και παραμένει κυρίαρχος» είναι προβληματική.Γιατί οι θεματοθέτες αφαίρεσαν την αναφορά «για το σκοπό αυτό» που ουσιαστικά οριοθετεί με σαφήνεια το ρόλο του δασκάλου.
Το αδίδακτο και ο μαθητής –αναγνώστης
Το κείμενο σίγουρα δεν απεύθυνεται σε μαθητές με γλωσσικές δυσκολίες, Κύπριους και μη. Η μη κατανόηση του κειμένου ουσιαστικά προδιαγράφει την πλήρη αποτυχία τους. Όμως και οι μαθητές που κατέχουν το συγκεκριμένο γλωσσικό κώδικα σε ικανοποιητικό βαθμό, λόγω της πυκνότητας των πληροφοριών και του «ειδικού» λεξιλογίου, θα αναγκαστούν σε μεγάλο βαθμό να «αντιγράψουν» το κείμενο με τεχνικές περίληψης που έχουν διδαχθεί. Δηλαδή, θα γράψουν περίληψη χωρίς να έχουν κατανοήσει το κείμενο!
Και οι οδηγίες διόρθωσης ή η άποψη του παντογνώστη ΥΠΠ
Στις οδηγίες διόρθωσης του ΥΠΠ για την περίληψη παρατίθενται 8 σημεία. Δημιουργούνται από τις οδηγίες του ΥΠΠ δυο προβλήματα. Πρώτον, η αναφορά ότι « οι μαθητές θα αναφερτούν σε κάποια» από τα 8 σημεία!!! Καλά, σε ποια δηλαδή; Και αν αγνοήσει ο μαθητής τρία σημεία που αντιστοιχούν σε τρεις από τις οκτώ παραγράφους, πάλι αυτό λέγεται περίληψη; Και αν αυτό ισχύει, γιατί δεν έχει δώσει οδηγίες μέχρι τώρα στα σχολεία για τον νέο τρόπο περίληψης; Ή, οι μαθητές δεν έχουν διδακτεί αυτή τη νέα μέθοδο περίληψης ενός κειμένου!!!
Το δεύτερο πρόβλημα αφορά τα 8 σημεία που περιλαμβάνει το ΥΠΠ στην περίληψη. Τα δύο από τα οκτώ σημεία είναι προβληματικά. Το 6ο σημείο αναφέρει «αλλαγή στον τρόπο και στα μέσα διδασκαλίας σήμερα». Πουθενά στο κείμενο δεν γίνεται τέτοια αναφορά!!! Στην 6η παράγραφο του κειμένου ο συγγραφέας αναφέρεται στη λειτουργία της μνήμης παλιά και σήμερα με τις νέες τεχνολογίες και σε καμία περίπτωση στον τρόπο και τα μέσα διδασκαλίας σήμερα!!! Αν και η παράγραφος δεν συνέχεται τόσο με το υπόλοιπο κείμενο , ο συγγραφέας την παραθέτει για να τονίσει την ανάγκη αναγέννησης της σχέση δασκάλου-μαθητή λόγω υποχώρησης της σημασίας της μνήμης στη διαδικασία της μάθησης. Επίσης το 7ο σημείο του ΥΠΠ αναφέρει: «ανάγκη διαμόρφωσης νέας κουλτούρας». Το κείμενο δεν αναφέρει κάτι τέτοιο. Ο συγγραφέας υποστηρίζει πως η αναγέννηση της σχέσης δασκάλου- μαθητή είναι αναγκαία για τη διαμόρφωση νέας κουλτούρας. Δηλαδή, η θέση του συγγραφέα είναι να τονίσει τη σημασία της αναγέννησης της σχέσης δασκάλου-μαθητή – αυτός εξάλλου είναι ο τίτλος του κειμένου- και όχι η διαμόρφωση νέας κουλτούρας, όπως υποστηρίζει το Υπουργείο.
Και το τραγικό της υπόθεσης: στις οδηγίες του ΥΠΠ αναφέρονται και τα εξής: «Αν ο μαθητής απλώς αντιγράφει σημεία του κειμένου και τα αραδιάζει ασύνδετα, παίρνει 0 μονάδες στη δομή». Στις οδηγίες διόρθωσης της περίληψης επίσης το ΥΠΠ αντιγράφει σημεία του κειμένου και τα αραδιάζει ασύνδετα, αλλά αποτελούν το πρότυπο της «σωστής» περίληψης. Αν κάνουν το ίδιο οι μαθητές, θα πάρουν 0!!! Τώρα τι θα κάνουν οι διορθωτές για να ολοκληρωθεί το «έγκλημα», είναι ένα ζητούμενο.
Επίλογος
Ακατάλληλο κέιμενο, ακατάλληλες οδηγίες του ΥΠΠ που φανερώνουν έλλειψη σοβαρότητας και υπευθύνοτητας οδηγούν κάθε χρόνο τους μαθητές στη βίωση της αποτυχίας, λες και οι μαθητές είναι τα πειραματόζωα του «δημοκρατικού και ανθρώπινου» σχολείου τους.
Ή βιώνουμε μια υπερρεαλιστική πραγματικότητα: από τις οδηγίες του ΥΠΠ φαίνεται ότι οι θεματοθέτες δεν κατανόησαν πλήρως το περιεχόμενο του κειμένου και οι μαθητές καλούνται να κατανοήσουν το κείμενο που δεν κατανόησαν οι θεματοθέτες και θα αξιολογηθούν με βάση τα ακατανόητα με τη μεσολάβηση των διορθωτών!!!
Υπάρχει κάτι θετικό στην όλη διαδικασία; Προσωπικά εκτιμώ πως ναι. Με όλα αυτά επιταχύνεται η απαξίωση αυτού που ονομάζεται δημόσιο σχολείο και ευτυχώς. Επιπλέον και ως "ως ταξίδι στο άγνωστο" ενέχει κάποιο ενδιαφέρον λόγω της αβεβαιότητας και της περιπέτειας που προκαλεί το εξεταστικό δοκίμιο!
ΥΓ. Για τα άλλα μέρη του εξεταστικού δοκιμίου των Νέων Ελληνικών, αν βρω χρόνο, θα επανέλθω.
Θα καταθέσω κάποιες παρατηρήσεις για το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών, όχι εξαντλητικές. Θα περιοριστώ στο αδίδακτο κείμενο και την περίληψη.
Αδίδακτο κείμενο (διασκευασμένο)
Το πιο καθοριστικό για ένα αδίδακτο κείμενο είναι να έχουν τη δυνατότητα οι μαθητές να το κατανοήσουν σε ικανοποιητικό βαθμό. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν το συγκεκριμένο κείμενο απευθυνόταν στο γνωστικό –γλωσσικό επίπεδο των μαθητών και μάλιστα, στα πλαίσια μιας εξέτασης με σκοπό την κατάταξη.
Πιστεύω πως όχι.
Οι γλωσσικές δυσκολίες για προσέγγιση του κειμένου ήταν μεγάλες για τους μαθητές («γνήσια διδασκαλία», «εποχή της ανευλάβειας», «απολεσθέν θέλγητρο». «χαρισματική αίγλη», «διορθωτική διαφωνία» ). Επιπλέον, υπήρχαν αναφορές στο κείμενο που ήταν πολύ δύσκολο για τους μαθητές να αντιληφθούν το νόημά τους: «να μεταφράζεις την ύπαρξη σαν απεριόριστη ροή σκέψης», «δημοκρατία είναι η θεσμοθετημένη αμφισβήτηση και διαπλάθεται μέσα από την αγωγή του πολίτη, προσηλωμένη στο δημοκρατικό ιδεώδες που βασίζεται στο διάλογο και τη διαφωνία». Η συχνή , ακόμα, χρήση της μεταφοράς καθιστούσε ακόμα πιο δύσκολη την προσπέλαση του κειμένου από τους μαθητές.
Στη νοηματική προσέγγιση του κειμένου μεγάλη σύγχυση προκάλεσε η έννοια δάσκαλος γιατί δεν χρησιμοποιείται στο κείμενο με ένα αποσαφηνισμένο περιεχόμενο. Άλλοτε υπονοεί ο συγγραφέας τον κάθε δάσκαλο, άλλοτε τον δάσκαλο της τυπικής εκπαίδευσης στις αίθουσες διδασκαλίας άλλοτε τον πολιτικό - δάσκαλο και άλλοτε το γονιό - δάσκαλο («δεν μπορεί να υπάρξει ...οικογενειακό σύστημα χωρίς διδασκαλία»). Στον επίλογο του, όμως, για το μέλλον του εμπνευσμένου δασκάλου αναφέρεται μόνο στο δάσκαλο της τυπικής εκπαίδευσης και τον πολιτικό.
Επίσης στη διασκευή του κειμένου υπήρξαν αστοχίες. Για παράδειγμα η αναφορά πως «ο ρόλος του δασκάλου ήταν και παραμένει κυρίαρχος» είναι προβληματική.Γιατί οι θεματοθέτες αφαίρεσαν την αναφορά «για το σκοπό αυτό» που ουσιαστικά οριοθετεί με σαφήνεια το ρόλο του δασκάλου.
Το αδίδακτο και ο μαθητής –αναγνώστης
Το κείμενο σίγουρα δεν απεύθυνεται σε μαθητές με γλωσσικές δυσκολίες, Κύπριους και μη. Η μη κατανόηση του κειμένου ουσιαστικά προδιαγράφει την πλήρη αποτυχία τους. Όμως και οι μαθητές που κατέχουν το συγκεκριμένο γλωσσικό κώδικα σε ικανοποιητικό βαθμό, λόγω της πυκνότητας των πληροφοριών και του «ειδικού» λεξιλογίου, θα αναγκαστούν σε μεγάλο βαθμό να «αντιγράψουν» το κείμενο με τεχνικές περίληψης που έχουν διδαχθεί. Δηλαδή, θα γράψουν περίληψη χωρίς να έχουν κατανοήσει το κείμενο!
Και οι οδηγίες διόρθωσης ή η άποψη του παντογνώστη ΥΠΠ
Στις οδηγίες διόρθωσης του ΥΠΠ για την περίληψη παρατίθενται 8 σημεία. Δημιουργούνται από τις οδηγίες του ΥΠΠ δυο προβλήματα. Πρώτον, η αναφορά ότι « οι μαθητές θα αναφερτούν σε κάποια» από τα 8 σημεία!!! Καλά, σε ποια δηλαδή; Και αν αγνοήσει ο μαθητής τρία σημεία που αντιστοιχούν σε τρεις από τις οκτώ παραγράφους, πάλι αυτό λέγεται περίληψη; Και αν αυτό ισχύει, γιατί δεν έχει δώσει οδηγίες μέχρι τώρα στα σχολεία για τον νέο τρόπο περίληψης; Ή, οι μαθητές δεν έχουν διδακτεί αυτή τη νέα μέθοδο περίληψης ενός κειμένου!!!
Το δεύτερο πρόβλημα αφορά τα 8 σημεία που περιλαμβάνει το ΥΠΠ στην περίληψη. Τα δύο από τα οκτώ σημεία είναι προβληματικά. Το 6ο σημείο αναφέρει «αλλαγή στον τρόπο και στα μέσα διδασκαλίας σήμερα». Πουθενά στο κείμενο δεν γίνεται τέτοια αναφορά!!! Στην 6η παράγραφο του κειμένου ο συγγραφέας αναφέρεται στη λειτουργία της μνήμης παλιά και σήμερα με τις νέες τεχνολογίες και σε καμία περίπτωση στον τρόπο και τα μέσα διδασκαλίας σήμερα!!! Αν και η παράγραφος δεν συνέχεται τόσο με το υπόλοιπο κείμενο , ο συγγραφέας την παραθέτει για να τονίσει την ανάγκη αναγέννησης της σχέση δασκάλου-μαθητή λόγω υποχώρησης της σημασίας της μνήμης στη διαδικασία της μάθησης. Επίσης το 7ο σημείο του ΥΠΠ αναφέρει: «ανάγκη διαμόρφωσης νέας κουλτούρας». Το κείμενο δεν αναφέρει κάτι τέτοιο. Ο συγγραφέας υποστηρίζει πως η αναγέννηση της σχέσης δασκάλου- μαθητή είναι αναγκαία για τη διαμόρφωση νέας κουλτούρας. Δηλαδή, η θέση του συγγραφέα είναι να τονίσει τη σημασία της αναγέννησης της σχέσης δασκάλου-μαθητή – αυτός εξάλλου είναι ο τίτλος του κειμένου- και όχι η διαμόρφωση νέας κουλτούρας, όπως υποστηρίζει το Υπουργείο.
Και το τραγικό της υπόθεσης: στις οδηγίες του ΥΠΠ αναφέρονται και τα εξής: «Αν ο μαθητής απλώς αντιγράφει σημεία του κειμένου και τα αραδιάζει ασύνδετα, παίρνει 0 μονάδες στη δομή». Στις οδηγίες διόρθωσης της περίληψης επίσης το ΥΠΠ αντιγράφει σημεία του κειμένου και τα αραδιάζει ασύνδετα, αλλά αποτελούν το πρότυπο της «σωστής» περίληψης. Αν κάνουν το ίδιο οι μαθητές, θα πάρουν 0!!! Τώρα τι θα κάνουν οι διορθωτές για να ολοκληρωθεί το «έγκλημα», είναι ένα ζητούμενο.
Επίλογος
Ακατάλληλο κέιμενο, ακατάλληλες οδηγίες του ΥΠΠ που φανερώνουν έλλειψη σοβαρότητας και υπευθύνοτητας οδηγούν κάθε χρόνο τους μαθητές στη βίωση της αποτυχίας, λες και οι μαθητές είναι τα πειραματόζωα του «δημοκρατικού και ανθρώπινου» σχολείου τους.
Ή βιώνουμε μια υπερρεαλιστική πραγματικότητα: από τις οδηγίες του ΥΠΠ φαίνεται ότι οι θεματοθέτες δεν κατανόησαν πλήρως το περιεχόμενο του κειμένου και οι μαθητές καλούνται να κατανοήσουν το κείμενο που δεν κατανόησαν οι θεματοθέτες και θα αξιολογηθούν με βάση τα ακατανόητα με τη μεσολάβηση των διορθωτών!!!
Υπάρχει κάτι θετικό στην όλη διαδικασία; Προσωπικά εκτιμώ πως ναι. Με όλα αυτά επιταχύνεται η απαξίωση αυτού που ονομάζεται δημόσιο σχολείο και ευτυχώς. Επιπλέον και ως "ως ταξίδι στο άγνωστο" ενέχει κάποιο ενδιαφέρον λόγω της αβεβαιότητας και της περιπέτειας που προκαλεί το εξεταστικό δοκίμιο!
ΥΓ. Για τα άλλα μέρη του εξεταστικού δοκιμίου των Νέων Ελληνικών, αν βρω χρόνο, θα επανέλθω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου