Πέμπτη 24 Μαΐου 2012

Το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών: η έκθεση ως προπαγάνδα

Σε συνέχεια του προηγούμενου κειμένου μου για το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών θα αναφερτώ και στο θέμα της έκθεσης ή της παραγωγής επικοινωνιακού λόγου. Το θέμα φέτος ήταν το εξής:
«Έχεις επιλεγεί να εκπροσωπήσεις την Παγκύπρια Συνομοσπονδία Μαθητών σε ειδική συνεδρία της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής. Γενικό θέμα της συνεδρίας είναι το «Δημοκρατικό και Ανθρώπινο Σχολείο». Αφού παρουσιάσεις τις σκέψεις σου για έναΔημοκρατικό και Ανθρώπινο Σχολείο, να καταθέσεις τις απόψεις σου για την αξία του διαλόγου, της αμφισβήτησης και της διαφωνίας στο χώρο της εκπαίδευσης.»
Το επικοινωνιακό υπόβαθρο
Το επικοινωνιακό υπόβαθρο, με βάση την πιο πάνω διατύπωση, είναι εκτός πραγματικότητας ή εκτός τόπου και χρόνου.
Απευθύνεται στους μαθητές και αναφέρει ο συντάκτης: «έχεις επιλεγεί» -από ποιον- να εκπροσωπήσεις την Παγκύπρια Συνομοσπονδία Μαθητών – τι είναι αυτό – σε «ειδική συνεδρία της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής» - τι σημαίνει ειδική συνεδρία μιας επιτροπής της βουλής και όχι της βουλής.
Είναι φανερή η πολιτική και ιδεολογική διάσταση του επικοινωνιακού υπόβαθρου της έκθεσης. Γιατί στις επιτροπές της βουλής καλούνται εκπρόσωποι των οργανώσεων της λεγόμενης «κοινωνίας των πολιτών» και διαβουλεύονται με τους βουλευτές με σκοπό τον έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας ή τη σύνταξη νομων. Το επικοινωνιακό υπόβαθρο ανταποκρίνεται σε αυτή τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος και είναι φανερό ότι ο στόχος ήταν να εμφυτεύσουν τη συνείδηση των μαθητών αυτή τη λειτουργία. Μόνο που δημιούργησαν ένα επικοινωνιακό υπόβαθρο που καμία σχέση έχει με την πραγματικότητα με αναφορές του τύπου «έχεις επιλεγεί» και «ειδική συνεδρία».
Γι αυτό και υποστηρίζω ότι το επικοινωνιακό υπόβαθρο ήταν εκτός τόπου και χρόνου.
Η μορφή του επικοινωνιακού λόγου
Οι μαθητές διδάσκονται στο σχολείο την επιστολή, την ομιλία, το άρθρο και το δοκίμιο. Το συγκεκριμένο επικοινωνιακό υπόβαθρο δε σχετίζεται με κανένα από τα τέσσερα είδη του γραπτού λόγου που διδάσκονται οι μαθητές, δηλαδή δεν είναι ούτε ομιλία ούτε εισήγηση ούτε άρθρο ούτε δοκίμιο. Προσομοιάζει με την ομιλία/εισήγηση αλλά δεν είναι της μορφής που διδάσκονται στο σχολείο. Γιατί στις επιτροπές της βουλής δεν εκφωνούνται ομιλίες, όπως στις διάφορες εκδηλώσεις, αλλά κατατίθενται απόψεις από διάφορους φορείς κατά τη συζήτηση ενός θέματος.
Η αστοχία στον καθορισμό του επικοινωνιακού υπόβαθρου είχε ως αποτέλεσμα να διερωτούνται οι μαθητές τις είδος γραπτού λόγου θα χρησιμοποιήσουν και απάντηση δεν έπαιρναν. Ακόμα και οι οδηγίες διόρθωσης του ΥΠΠ δεν καθορίζει το είδος του γραπτού λόγου.
Το περιεχόμενο
Το περιεχόμενο της έκθεσης ήταν καθαρά προπαγανδιστικό, δηλαδή στόχο είχε να εμφυτεύσει στο μυαλό των μαθητών το κύριο σύνθημα της μεταρρύθμισης τους, «το δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο».
Πέρα από το γεγονός ότι η επιτροπής παιδείας της βουλής δε συζητά σε αυτή τη βάση, η κατάθεση των σκέψεων των μαθητών για το «δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο» ουσιαστικά αποδεικνύει τον προπαγανδιστικό χαρακτήρα της έκθεσης, αφού όλες οι σκέψεις που έγραφαν οι μαθητές με κάποια τεκμηρίωση θεωρούνται σωστές. Αυτό όμως ταυτόχρονα αποδεικνύει ότι το «δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο» δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο περιεχόμενο, άρα η χρήση του περιορίζεται σε σύνθημα για αποπροσανατολισμό των μαζών.
Η σύγχυση η τωρινή είναι συνέχεια της σύγχυσης που σκόπιμα προκάλεσε η επιτροπή υπό τον κ. Τσιάκαλο, η οποία έδωσε τον ορισμό του «δημοκρατικού και ανθρώπινου σχολείου» χωρίς να λέει τίποτε. Όμως αν ισχύει ο ορισμός της επιτροπής Τσιάκαλου, τότε ό,τι εκφεύγει του ορισμού δεν πρέπει να θεωρείται σωστό! Οι οδηγίες διόρθωσης του ΥΠΠ δε στέκονται στον ορισμό της επιτροπής Τσιάκαλου, αλλά επεκτείνονται επί παντός επιστητού. Γι αυτό και υποστηρίζω ότι το θέμα ήταν καθαρά προπαγανδιστικό.
Το δεύτερο ζητούμενο του θέματος, δηλαδή «να καταθέσεις τις απόψεις σου για την αξία του διαλόγου, της αμφισβήτησης και της διαφωνίας στο χώρο της εκπαίδευσης» ήταν άστοχο από πολλές πλευρές.
Σε σχέση με την «ειδική συνεδρία της επιτροπής παιδείας της βουλής» η οποία δήθεν συζητά το «δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο», είναι γελοίο ο μαθητής να αρχίσει να κάνει μάθημα στους βουλευτές για την αξία του διαλόγου της αμφισβήτησης και της διαφωνίας!
Παράλληλα, ο διάλογος είναι αναπόσπαστο μέρος του λεγόμενου «δημοκρατικού σχολείου» και ως εκ τούτου η αναφορά στην αξία του είναι εκ του περιττού.
Οι οδηγίες διόρθωσης του ΥΠΠ που ζητούν να γίνει ξεχωριστή αναφορά στην αξία του διαλόγου, της διαφωνίας και της αμφισβήτησης αποκλείοντας να συνεξεταστούν ως ένα «όλον» - αυτή είναι και η προσέγγιση του συγγραφέα του αδίδακτου κειμένου - καθιστούν ακόμα πιο βέβαιη την αποτυχία των μαθητών.
Επίλογος
Η παραγωγή επικοινωνιακού λόγου ήταν αποτυχήμενη και προπαγανδιστική τόσο στον καθορισμό του επικοινωνιακού υπόβαθρου που ήταν και εκτός διδακτέας ύλης όσο και στο περιεχόμενο.
Πραγματικά οι ιθύνοντες του ΥΠΠ αντιμετωπίζουν τους μαθητές ως πειραματόζωα Ή πίσω από την καθεχρονική αποτυχία των μαθητών στα Νέα Ελληνικά υπάρχει και προηγείται η αποτυχία πρώτιστα του ΥΠΠ.
ΥΓ. Αν βρω χρόνο, θα ασχοληθώ σε επόμενο κείμενο και με τη λογοτεχνία του εξεταστικού δοκιμίου, ώστε να σχηματιστεί μια ολοκληρωμένη εικόνα του «εγκλήματος».



3 σχόλια:

Nasos είπε...

όσα ανέφερες προϋποθέτουν ότι υπάρχουν επιθεωρητές με δυνατότητες μεγάλες (αφού αυτοί καθοδηγούν τα θάματα ) ώστε να μπορούν να παίζουν επικοινωνιακά παιχνίδια.
το ολο γραπτό και το πρόβλημα όμως που οι ίδιοι προκάλεσαν στην διόρθωση με αποτέλεσμα να ξανακληθούν οι διορθωτές σε 2η συνάντηση μάλλον μαρτυρά ανικανότητα

andreas f.stavrou είπε...

Η ανικανότητά τους είναι φανερή. Όμως ο ανικάνος που επιλέγεται να είναι και θεματοθέτης θεωρεί ύψιστο χρέος να υπηρετήσει τον αφέντη του -αυτός είναι χορηγός της ικανότητας. Στα πλαίσια λοιπόν μιας εθελοδουλείας πράττουν με τρόπο που θα ικανοποιούνταν ο αφέντης. Δεν είναι θέμα δυνατοτήτων για επικοινωνιακά παιγνίδια. Είναι θέμα ατόμων υπηρετών.

Unknown είπε...

Τα Νέα Ελληνικά είναι ίσως το μόνο μάθημα από τα μαθήματα του ενιαίου λυκείου που μπορεί να προσφαίρει πολιτική και κοινωνική μόρφωση στο μαθήτη (αφού όλα τα υπόλοιπα πλέον προσφέρουν καθαρά ακαδημαϊκή μόρφωση). Είναι καιρός οι φιλόλογοι που τα διδάσκουν να ξεκινήσουν να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Οι καθηγητές πλέον αντί να στοχεύουν στην καλιέργεια "απόψεων για την αξία του διαλόγου, της αμφισβήτησης και της διαφωνίας", στοχεύουν απλά στην επιτυχία των μαθητών στις εξετάσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι μαθητές να υιοθετούν την μηχανική σκέψη και εν τέλη να αποτυγχάνουν στις εξετάσεις σε περίπτωση που ο τύπος του δοκιμίου τους δεν είναι καταχωρημένος στην "βάση δεδομένων" τους.