Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και αναλυτικά προγράμματα ή από τα λόγια των Κυπρίων στην πράξη των Φινλανδών

Η θεωρία και η πράξη συνήθως πάνε μαζί. Μπορεί όμως να αφίστανται το ένα από το άλλο, όπως στους φορείς της εξουσίας.Εκείνοι συνήθως άλλα λένε και άλλα κάνουν. Ή λένε γενικολογίες , που είναι όπως τον τάφο του Αγίου Νεοφύτου, ώστε μετά να χωρέσει η όποια επιλογή τους.
Ένα πράγμα λοιπόν είναι το κείμενο που δημοσιοποιήθηκε από την Επιτροπή για τα Αναλυτικά Προγράμματα (Α.Π.) το Δεκέμβριο του 2008. Είναι ένα γενικόλογο κείμενο στο οποίο μπορεί να ενταχθεί στη συνέχεια η όποια επιλογή της εξουσίας.
Όταν λοιπόν ο πολίτης τοποθετείται σε ένα τέτοιο κείμενο, πρέπει να έχει υπόψη του ότι η εξουσία ξέρει, ενώ ο ίδιος δεν ξέρει. Δηλαδή η εξουσία αποκρύβει πληροφορίες με αποτέλεσμα να μη σχηματίζεται μια σαφής και ολοκληρωμένη εικόνα για τις στοχεύσεις.
Ένα παραδείγμα για να γίνω κατανοητός:
Ο Υπουργός Παιδείας δήλωνε στις 24/2/2009: «Η διδακτέα ύλη θα είναι μειωμένη και αυτό μπορεί να είναι κάτι που μπορεί να αναφερθεί από τώρα.Θα μειωθεί ο διδακτικός χρόνος ως διδασκαλία, όπως τον ξέραμε μέχρι σήμερα και θα υπάρξει δραστική αναδιοργάνωση του τι συμβάινει μέσα σε μια τάξη».
Είναι σαφές ότι ο Υπουργός –πέρα από το θεωρητικό πλαίσιο της Επιτροπής για τα Α.Π. – έχει στο μυαλό του κάτι πιο συγκεκριμένο, ένα πολύ συγκεκριμένο σχέδιο για τις αλλαγές. Εκείνος μόνο το ξέρει και έχει το προνόμιο να το ανακοινώνει αποσπασματικά. Οι άλλοι δεν έχουν τη συνολική εικόνα του σχεδιασμού και έτσι απλώς μετατρέπονται σε υποχείρια υλοποίησης σχεδίων τα οποία δε γνωρίζουν. Έτσι γίνονται συνειδητά ή ασυνείδητα φερέφωνα της εξουσίας και των σχεδίων της.

Ακόμα όταν τοποθετείσαι οφείλεις να ξέρεις ότι πέρα από τα θεωρητικά κείμενα η εξουσία έχει και πρακτικές ανάγκες, που δεν μπορούν να περιμένουν. Δηλαδή ένα πράγμα το θεωρητικό κέιμενο για λαϊκή κατανάλωση και άλλο πράγμα οι πραγματικές ανάγκες της οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας.
Κάποια παραδείγματα για να γίνω πιο κατανοητός:
1.Ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού στις 10/2/2009 «αναφέρεται στις απογοητευτικές επιδόσεις των μαθητών μας σε πρόσφατες έρευνες σε μαθήματα όπως τα Μαθηματικά, τις Φυσικές Επιστήμες και τη γλώσσα». Και στη συνέχεια τονίζει ο κ. Υπουργός:
«Με όλα αυτά ως δεδομένα, είμαι βέβαιος ότι εκφράζω την επιθυμία όλων των
πολιτών όταν δηλώνω: «Αυτή η αρνητική κατάσταση πρέπει να αλλάξει χωρίς
χρονοτριβή». Και μπορούμε να την αλλάξουμε.
Αυτό το στόχο έρχεται να υπηρετήσει η μεταρρύθμιση των Αναλυτικών
Προγραμμάτων από το νηπιαγωγείο μέχρι και το λύκειο που ξεκινήσαμε, με
στόχο τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του περιεχομένου της
εκπαίδευσης».

2.Ακόμα σε συνέντευξη του κ. Τσιάκαλου στον Πολιτη στις 7/2/2009 και αναφερόμενος στο δικό του όραμα για να μετατρέψει την Κύπρο σε Φινλανδία της Νότιας Ευρώπης, υποστηρίζει:
«Η Φινλανδία κατάφερε να βρίσκεται στην κορυφή σε όλες τις έρευνες που αναφέρονται στην ποιότητα της εκπαίδευσης, να παίζει πρωτεύοντα ρόλο σε αυτό που ονομάζεται «οικονομία της γνώσης».

3.Ακόμα στις 24/2/2009 ο κ. Τσιάκαλος, με αφορμή την έναρξη των εργασιών των 20 επιτροπών για να Α.Π., ανέφερε:
«Τα σημερινά αναλυτικά προγράμματα του Λυκείου αποτελούναι από ογκώδεις τόμους, ενώ όπως σημείωσε στη Φινλανδία είναι πολύ πιο συνοπτικά.
Ο ίδιος χρησιμοποίησε το παράδειγμα της Φινλανδίας – που φημίζεται για τις υψηλές επιδόσεις των μαθητών της – για να τονίσει και το γεγονός ότι στην Κύπρο τα παιδιά δουλεύουν πολύ περισσότερο από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Στα δημοτικά μας, όπως είπε, οι μαθητές έχουν 35 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα και στη Φινλανδία μόλις 19, επισημαίνοντας όμως, ότι στη συγκεκριμένη χώρα παραμένουν πιο πολλές ώρες στο σχολείο απ΄ ότι στο νησί μας».

Πέρα λοιπόν από τα θεωρητικά κείμενα οι φορείς της εξουσίας έχουν πολύ συγκεκριμένες ανάγκες να υπηρετήσουν. Αυτές οι ανάγκες δεν έχουν σχέση με βαρύγδουπες διακηρύξεις , όπως «δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο», « ο δικός μας δρόμος» κλπ., αλλά τις ανάγκες τις τωρινές της πολιτικής και οικονομικής ολιγαρχίας. Αυτές οι ανάγκες ορίζονται στο παρόν στάδιο από το διαγωνισμό PISA του ΟΟΣΑ. Και δεδομένου ότι η Φινλανδία έχει πρωτεύσει στο διαγωνισμό, ουσιαστικά επιχειρούν να μεταφέρουν το φινλανδικό μοντέλο στην Κύπρο.
Σε αυτά τα πλαίσια λοιπόν σε πολλές χώρες επιχειρείται η μεταρρύθμιση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης με στόχο την επιβολή ενός ομοιόμορφου τρόπου εκπαίδευσης. Τα πορίσματα του διαγωνισμού του ΟΟΣΑ ουσιαστικά προσανατολίζουν την εκπαίδευση σε συγκεκριμένους στόχους που υπηρετούν τις τωρινές ανάγκες του πολιτικού και οικονομικού συστήματος: δεξιότητες αντί γνώση, κατάρτιση αντί εκπαίδευση.

Τα θεωρητικά κείμενα είναι σημαντικά, όταν γίνεται προσπάθεια αναζήτησης της αλήθειας. Στην περίπτωση της Κύπρου η σημασία τους είναι περιορισμένη, γιατί μεγαλύτερη σημασία στο μυαλό των φορέων της εξουσίας έχει ο διαγωνισμός PISA του ΟΟΣΑ και το φινλανδικό μοντέλο. Ή διαφορετικά αδυνατούν να επεξεργαστούν ένα «δικό τους δρόμο» και επιλέγουν τον εύκολο δρόμο της αντιγραφής. Τώρα, πόσο ειδικός πρέπει να είσαι για να αντιγράψεις κάτι, είναι και αυτό ένα θέμα προς συζήτηση.

Στα σχολεία πάντως οι μαθητές, όταν αντιγράφουν, τιμωρούνται!!!