Εκπαιδευτική πολιτική: συντήρηση και πρόοδος

Με αφορμή τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί από το Υπουργείο Παιδείας για τη νέα σχολική χρονιά, αναδύθηκε και πάλι μια κομματική διαμάχη. Και άλλοι επικροτούν τα μέτρα και εμφανίζονται ως προοδευτικοί και άλλοι τα αναθεματίζουν και εμφανίζονται ως συντηρητικοί.
Αν με τον όρο παγκοσμιοποίηση και ανεξάρτητα πώς τον ερμηνεύει ο καθένας, όλοι αποδεχόμαστε ότι δηλώνεται μια μεταβατική περίοδος στην εξέλιξη του κοινωνικού γίγνεσθαι, τότε είναι ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε το περιεχόμενο της προόδου και της συντήρησης. Όταν αλλάζει η οικονομία, η πολιτική, η κοινωνία, η επικοινωνία, τότε και οι λέξεις πρέπει να έχουν ένα περιεχόμενο που να ανταποκρίνεται στη νέα πραγματικότητα. Γιατί το νεοτερικό τους περιεχόμενο είναι απαρχαιωμένο.
Ένα από τα συνθήματα που εκφράζουν το μεταβατικό χαρακτήρα της εποχής μας είναι «το παλιό δεν έχει πεθάνει και το καινούριο δεν έχει ακόμα γεννηθεί». Το παλιό που αργοπεθαίνει είναι η συντήρηση. Εκφραστές της συντήρησης είναι κατά βάση οι ώριμες ηλικίες, φορείς του κόσμου που απέρχεται:προσήλωση στις κοινωνικές και πολιτικές πραγματικότητες της βιομηχανικής εποχής με το οικονομικό και πολιτικό σύστημα στηριγμένο στη φεουδαρχική ιδιοκτησία, την αποθέωση της κοινωνίας της εργασίας, την εξουσία του κράτους και των φορέων του και το ρόλο του πολίτη στη θέση υπηκόου-ιδιώτη, με τις ιδεολογίες του φιλελευθερισμού και του σοσιαλισμού/κομμουνισμού και την αγελαία προσχώρηση στα κόμματα.
Απέναντι στις ώριμες ηλικίες αναδύεται η νεά γενιά που σε μεγάλο βαθμό δε φέρει τις επιβαρύνσεις του παρελθόντος είτε ως νοοτροπία είτε ως ιδεολογία είτε ως συνενοχή. Αυτή η νέα γενιά προβάλλει μια νέα ατομικότητα και μια νέα αυτοσυνειδησία που είναι πιο κοντά στις νέες συνθήκες και που οι παλαιότερες γενιές αδυνατούν συνήθως να κατανοήσουν. Οι επιλογές και οι πράξεις της νέας γενιάς δεν ταυτίζοναι αλλά και ούτε αποδέχονται πολλά από αυτά που οι προηγούμενες γενιές θεωρούν δεδομένα. Στέκονται με απορία μπροστά σε πολλά από αυτά που βιώνουν προσπαθώντας να ερμηνεύσουν τις εξελίξεις.
Πρόοδος στην εκπαίδευση σημαίνει να έχουμε ως αφετηρία αυτούς τους νέους ανθρώπους, που κουβαλούν μια άλλη ατομικότητα, καλούνται να ζήσουν σε ένα διαφορετικό κόσμο και να αντιμετωπίσουν διαφορετικά προβλήματα. Αυτοί οι νέοι είναι το μέλλον και οφείλουμε να τους σεβαστούμε και να τους αφουγκραστούμε. Και στο επίπεδο της εκπαιδευτικής πολιτικής πρέπει να αρχίζουμε από κάτω, από τους μαθητές, και όχι από πάνω.
Αντίθετα, συντήρηση είναι όταν οι φορείς εξουσίας και τα κόμματα προσπαθούν να χειραγωγήσουν τους νέους με τραυματικά ή ιδεολογικά βιώματα του παρελθόντος. Συντήρηση είναι όταν επιχειρούμε τον κομματικό σταβλισμό των νέων-πελατών ώστε να εξασφαλίσουμε τον μέλλον του κόμματος και αποπροσανατολίζουμε τους νέους από τη ζωντανή πραγματικότητα. Συντήρηση είναι όταν το κομματικό συμφέρον και η σκοπιμότητα τίθεται πάνω από το συμφέρον της νέας γενιάς σήμερα.
Με αφορμή λοιπόν τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί από το Υπουργείο Παιδείας ( έτος εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, έτος λύσης του κυπριακού ) και οι χειροκροτούντες και οι επικρίνοντες εντάσσονται σε μια λογική που δεν έχει καμία σχέση με τους νέους. Είναι εκφραστές της συντήρησης του παρελθόντος. Είναι και οι δυο προσεγγίσεις συντηρητικές.
Προοδευτική προσέγγιση είναι τα κόμματα να εγκαταλείψουν τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο και να αναλάβουν ένα υποβοηθητικό ρόλο με βάση τις πραγματικές ανάγκες των νέων σήμερα. Και για να διαπιστώσουμε ποιες είναι οι ανάγκες τους, πρέπει πρώτα να τους ρωτήσουμε.
«Εκ των κάτω το φως», όπως έλεγε και ο Δ. Γληνός. Και όπως φυσικά επιβάλλει και το κοινωνικό συμφέρον και η δημοκρατική ιδεολογία.