Ένα ανολοκλήρωτο μάθημα πολιτικής αγωγής ή οι αντιστάσεις των μαθητών στην "επίσημη" αλήθεια

Κάποτε δίδασκα πολιτική αγωγή σε ένα τμήμα της Γ΄ Λυκείου. Στα πλαίσια του προγραμματισμού της ύλης και του διδακτικού βιβλίου εξετάζαμε - πιο σωστά εγώ μετέφερα την «επίσημη» γνώση-αλήθεια στους μαθητές ως υποτιθέμενος ειδικός-γνώστης - τα πολιτεύματα.
Προσπαθούσα να εξηγήσω στους μαθητές τη διαφορά της άμεσης από την έμμεση δημοκρατία σύμφωνα με την «επίσημη» αλήθεια, όπως αυτή διατυπωνόταν στο σχολικό βιβλίο. Και συνοπτικά είπα τα γνωστά: «Ότι δηλαδή σε κάποιες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας οι πολίτες συγκεντρώνοναν όλοι και αποφάσιζαν για τα θέματα που τους αφορούσαν. Αυτή είναι η άμεση δημοκρατία, Κυβερνούν οι πολίτες. Σήμερα για πρακτικούς λόγους – δεν μπορεί να συγκεντρωθούν όλοι οι πολίτες ενός κράτους και να αποφασίσουν- η δημοκρατία είναι έμμεση.Δηλαδή οι πολίτες ψηφίζουν τους αντιπροσώπους τους οι οποίοι ασκούν την εξουσία».
Είπα τις συνήθεις κοινοτυπίες για την κάλυψη της ύλης!!!
Έλα όμως που οι μαθητές δεν είναι άδεια δοχεία. Ούτε αποκτούν πολιτική γνώση και ταυτότητα μέσα στο σχολείο. Και περιγελούν και εσένα και το βιβλίο και συ ψάχνεις επιχειρήματα και στο τέλος, λες βλακείες και εξευτελίζεσαι. Έστω και μια φορά, μέχρι να μάθεις.
Aπορίες μαθητών λοιπόν:
«Αν σήμερα οι πολίτες για πρακτικούς λόγους δεν μπορούν να συγκεντρωθούν και να αποφασίσουν, τότε πάει να πει ότι σήμερα δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να εφαρμοστεί η δημοκρατία, όπως στα αρχαία χρόνια. Και αν δεν υπάρχουν, τότε το σύστημα σήμερα λανθασμένα ονομάζεται δημοκρατία».
«Η επικοινωνία τότε ήταν η φυσική συνάντηση των ανθρώπων. Σήμερα δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο.Είναι γεγονός. Όμως ανοίγει κάποιες προοπτικές το διαδίκτυο σήμερα σε σχέση με το πολιτικό σύστημα».
«Ποιοι έκαμαν το διαχωρισμό σε άμεση και έμμεση δημοκρατία; Νομίζω ο διαχωρισμός δεν στέκει. Απλά εκάμαμέν το εμείς σήμερα γιατί έτσι μας βολεύκει. Δεν είναι όμως λογικός».
«Αφού το πρόβλημα είναι που δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε όλοι και να αποφασίσουμε – έτσι μας είπετε - , στο σχολείο που μπορούμε γιατί δεν μαζευόμαστε και να αποφασίζουμε;»
«Αν η δημοκρατία ταυτίζεται με την ελευθερία, πόσο ελεύθεροι είμαστε στο σχολείο και πόσο δημοκρατικό είναι το σχολείο μας»;
Και όταν η συζήτηση ξεφύγει από το αφηρημένο και επικεντρωθεί στο συγκεκριμένο, τότε όλοι έχουν άποψη. Και όλοι σε σφυροκοπούν.Και αν κάποιος μαθητής πάρει το μέρος της εξουσίας-καθηγητή-φορέα της «επίσημης αλήθειας», τότε οι πολλοί τον βάζουν στη θέση του.
«Πόσες και πόσες ιστορίες.
Πόσες και πόσες απορίες.»
(Μπ. Μπρεχτ)